Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
Stan faktyczny: Jestem w trakcie rozwodu. Posiadam dom który nie należy do wspólnoty majątkowej i na terenie tej samej działki na której jest dom wybudowałem budynek w którym w przyszłości mógłbym rozkręcic działalność. Zbudowałem go w trakcie trwania małżeństwa. Teraz, przed rozwodem chciałbym podarować i przepisać ten budynek w całości na inną osobę. Byłbym wdzięczny gdybyście Państwo wyjaśnili mi czy po rozwodzie miałbym nadal spłacić żonie połowę z wartości tego budynku. A jeśli tak to jaką kwotę się bierze pod uwagę. Wartość rynkową przedmiotu czy wartość inwestycji z tytułu faktycznie poniesionych kosztów.
Przedłożone dokumenty: brak
Akty prawne:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 – dalej K.c.)
- Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207)
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59)
Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
Zgodnie z podstawową zasadą prawa rzymskiego właściciel nieruchomości z mocy prawa staje się właścicielem posadowionych na niej budynków. Zasada ta doznaje pewnych wyłomów na gruncie małżeńskich ustrojów majątkowych.
Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
Zgodnie z treścią art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Art. 45. § 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności”.
Jeżeli wybudował Pan budynek bez ustanowienia Pana żony współwłaścicielem działki, uznaje się że środki przekazane na budowę budynku stanowią nakład z majątku żony na majątek wspólny.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym:
„Art. 31. § 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.)”.
Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
„Art. 33. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”.
Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
Brak prawa własności do budynku wybudowanego na Pana działce staje się problematyczny, gdy pomiędzy małżonkami dochodzi do rozwodu. Wówczas ten małżonek, który nie jest właścicielem nieruchomości czyli Pana żona zażąda rozliczenia środków, poniesionych przez nią na budowę budynku. Oczywiście jest ku temu podstawa prawna. Zgodnie bowiem z art. 45 §. 1 kro, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Z kolei zgodnie z § 2 zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Zasadniczo więc drogą przeprowadzenia rozliczeń między małżonkami jest sprawa o podział majątku wspólnego, jednakże w sytuacji, gdy byli małżonkowie nie posiadają majątku wspólnego, właściwym do dokonania rozliczeń będzie tryb procesowy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2000 roku, sygn.. akt I CKN 367/98, publ. LEX). D
Dla określenia wartości nakładów i wydatków decydujące znaczenie ma ich wartość z chwili orzekania o podziale majątku lub wcześniejszym zwrocie.
Budowa domu na nieruchomości małżonka i podział majątku przy rozwodzie
Jeżeli mają Państwo pytania własne, można je zadać klikając w ten link