Czy można odwołać się od grzywny za niezaszczepienie dziecka?
Stan faktyczny: Proszę o informację, ponieważ od 6 lat nie szczepię dzieci i ostatnio otrzymałam pismo od Wojewody o nałożeniu grzywny. Czy jest możliwość odwołania od tej decyzji nie płacąc grzywny i nie szczepiąc dzieci?
Przedłożone dokumenty: brak
Szanowna Pani,
Na wstępie należy wskazać, że ma Pani prawo do odwołania, przy czym należy złożyć 3 pisma:
- Zażalenie na postanowienie wojewody o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia – składane do Ministra Zdrowia
- Wniosek o wstrzymanie wykonania postanowienia – składane do Ministra Zdrowia
- Zgłoszenie zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego składane do Wojewody i PIS
Pierwsze pismo należy oprzeć na art. 17 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. 1966 nr 24 poz. 151). Dokument stanowi kluczowe odwołanie.
Odwołanie należy umotywować faktem, że w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Wojewodę nie zbadano dopuszczalności egzekucji administracyjnej, mimo iż zgodnie z art. 29 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest to obowiązek organu egzekucyjnego.
Odwołanie należy oprzeć na surowych przepisach, gdyż prawo nakłada obowiązek szczepień i jedynie wykazanie błędów proceduralnych daje możliwość uchylenia się od nałożonej grzywny i obowiązku szczepień.
Czy można odwołać się od grzywny za niezaszczepienie dziecka?
Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że w niniejszej sprawie zaszła jedna z wymienionych wyżej przesłanek, których wystąpienie powinno skutkować nieprzystąpieniem przez organ do egzekucji, a mianowicie brak możliwości egzekucji administracyjnej obowiązku, którego dotyczy tytuł wykonawczy. W tym kontekście należy wskazać, że rzekomy obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym, na który powołały się organy w toku postępowania w istocie w ogóle nie istnieje. Wynika to z szeregu aktów prawnych, zarówno krajowych jak i międzynarodowych.
Zgodnie z art. 31 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Z kolei ust. 2 tego artykułu ustawy zasadniczej wskazuje, iż każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych oraz że nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. Przepisy te stosuje się bezpośrednio, niemniej jednak mogą one zostać skonkretyzowane w aktach prawnych niższej rangi. I tak na gruncie praw pacjenta artykuł 31 Konstytucji RP znalazł odzwierciedlenie w art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.), zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9 tejże ustawy. Analogiczną regulację zawierają przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 1997 r., Nr 28, poz. 152 z późn. zm.). W podobnym duchu utrzymane są postanowienia Konwencji o Prawach Człowieka i Biomedycynie z 19 listopada 1996 r., przede wszystkim zaś jej art. 5.
Czy można odwołać się od grzywny za niezaszczepienie dziecka?
Powyższe przemawia za uznaniem, że z przepisów prawa nie wynika obowiązek, który mógłby być egzekwowany w drodze egzekucji administracyjnej. Jednak nawet gdyby przyjąć, że obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw wybranym chorobom zakaźnym wynika z przepisów prawa, to jednak błędne byłoby przyjęcie, że rozstrzyganie czy podejmowanie jakichkolwiek innych działań w zakresie tego obowiązku pozostaje we właściwości Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (i co za tym idzie w niniejszej sprawie nadaje się do egzekucji administracyjnej, jako objęte tytułem wykonawczym wystawionym przez uprawniony organ).
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Wynika z niego, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie jest uprawniony do wydawania decyzji administracyjnych dotyczących szczepień ochronnych ani też do prowadzenia w tym zakresie postępowania egzekucyjnego (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 745/12). W konsekwencji organ ten nie tylko nie ma prawa egzekwować wykonania obowiązku niepieniężnego w postaci szczepienia ochronnego, ale nie jest nawet uprawniony do prowadzenia w tym zakresie jakichkolwiek czynności, w szczególności do wystawienia tytułu wykonawczego, która to czynność bezpośrednio poprzedza wszczęcie postępowania egzekucyjnego (art. 27 ust. 1 u.p.e.a.).
Dalej należy podnosić na wykonane badania lekarskie u dziecka, tj. art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi stanowi, że wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Z uwagi na to spełnienie obowiązku określonego w tytule wykonawczym jest niemożliwe gdyż przeprowadzenie szczepienia bez wykonania badania byłoby niezgodne z prawem.
W dniu wystawienia tytułu wykonawczego, a także w dniu wydania przedmiotowego postanowienia należy wskazywać, że dziecko nie miało wykonanego ważnego badania kwalifikacyjnego. Tak więc, organ wydający postanowienie nie miał podstaw do stwierdzenia, że obowiązek jest wymagalny i wykonalny ponieważ nie przedstawił jako dowodu zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonania szczepienia. Zaświadczenie takie jest wydawane przez lekarza przeprowadzającego badanie (art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Brak takiego zaświadczenia w aktach sprawy potwierdza, że w dniu wydania postanowienia organ nie posiadał wiedzy o aktualnym stanie zdrowia dziecka i co się z tym wiąże, nie miał możliwości stwierdzenia czy obowiązek w danej chwili jest wykonalny.
Czy można odwołać się od grzywny za niezaszczepienie dziecka?
Dodatkowe przepisy można wskazać odnosząc się do otrzymanego przez Panią postanowienia oraz informacji o stanie zdrowia i wieku dzieci.
Jednocześnie informujemy, że serwis prawnikonline24 świadczy pomoc w sporządzaniu wskazanych w opinii pism. Prosimy o wiadomość jeżeli będzie Pani zainteresowana naszym wsparciem.
Czy można odwołać się od grzywny za niezaszczepienie dziecka?