1.03.2020 r. Problem z niezgłoszoną darowizną
Stan faktyczny:
Dzien dobry. Mam 70 lat . 6 lat temu wrocilam do Polski po 15-mio letniej nieobecnosci. 2 lata temu corka moja mieszkajaca od lat w USA przepisala na mnie swoje warszawskie mieszkanie, abym mogla sie nim opiekowac. Odrazu zameldowalam w nim wnuka studenta na okres 6-ciu lat. Poniewaz nie byla mnie dlugo w kraju a corka mieszka za granica nie zorientowalysmy, ze fakt darowizny od tak bliskiej osoby nalezy zglocic w urzedzie skarbowym , zwlaszcza prawnik zalatwiajacy z nami sprawe darowizny nie poinformowal nas o tym. Czy w tej sytuacji mam jaka kolwiek szanse na unikniecie podatku a jezeli tak to jak mam postapic ?
Problem z niezgłoszoną darowizną
Przedłożone dokumenty: brak
Akty prawne:
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93)
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926)
- Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207)
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. zstępnych, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego.
By ze zwolnienia skorzystać, trzeba nie tylko w terminie 6 miesięcy złożyć druk SD-Z2, ale i udokumentować otrzymanie darowizny.
Problem z niezgłoszoną darowizną
W przypadku niespełnienia warunków zwolnienia, tj. niezłożenia w terminie SD-Z2 lub niepotwierdzenia otrzymania w ww. sposób, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Słusznie zatem wskazuje organ, że trzeba złożyć druk SD-3. Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Podatek w tej grupie wynosi od progresywnie 3%, 5% i 7%. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku – czyli od nadwyżki ponad 9637 zł – według następującej skali:
- nadwyżka do 10 278 podatek 3% od tejże nadwyżki;
- nadwyżka ponad 10 278 zł do 20 556 podatek 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł;
- nadwyżka ponad 20 556 zł 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
Dodam , że istnieje i stawka 20% w podatku od spadków i darowizn, ale dotyczy tylko sytuacji wymienionych w art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, czyli: nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.
Termin 6 miesięcy na zgłoszenie jest nieprzywracany jako termin prawa materialnego, ale zgodnie z art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie tego terminu, to ze zwolnienia może skorzystać, gdy zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. Nie zwalnia to z obowiązku udokumentowania, np. dowodem przekazania na rachunek płatniczy, i jest w praktyce bardzo trudne. Jak bowiem dowieść, że nie wiedziało się X miesięcy, że przelew dotarł na rachunek? Jest to możliwe, np. w przypadku przebywania poza granicami kraju i posiadania rachunku bez dostępu elektronicznego, przebywania w szpitalu itd. W przypadku gdy nie można uprawdopodobnić (czyli niemal dowieść) powyższej okoliczności, pozostaje jedynie wnioskowanie o umorzenie podatku, co jednak zazwyczaj ma niewielkie szanse powodzenia. Jak stanowi Ordynacja podatkowa, organ podatkowy, na wniosek podatnika, może (co do zasady w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym) udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (czyli dotyczy to momentu, gdy zobowiązanie podatkowe już istnieje). Podkreślenia wymaga fakt, że organ może, nigdy nie musi, takiej ulgi udzielić, odbywa się to na wniosek podatnika, w którym wykazać należy istnienie tzw. „ważnego interesu podatnika” (ew. interesu publicznego), jego wykazanie daje więc organowi możliwość udzielenia ulgi, nie zobowiązuje go jednak do jej udzielenia. Czym jest ww. ważny interes, ustawa wprost nie wyjaśnia, przyjmuje się przez pryzmat przykładów z orzecznictwa, iż ważnym interesem jest np. gdyby zapłata (również w drodze egzekucji) spowodowała zagrożenie zdrowia i życia, a niekiedy i pozbawienie tzw. minimum egzystencji. Jak słusznie analizuje P. Borszowski: „Przykładowym uszczegółowieniem ważnego interesu może być zagrożenie egzystencji podatnika, jednakże nie wyczerpuje to »listy sytuacji«. (…) Pojęcie egzystencji nie zostało zdefiniowane w polskim systemie prawnym, należy więc posłużyć się definicjami słownikowymi. Według Słownika języka polskiego, Warszawa 1988, s. 520, pod pojęciem egzystencji należy rozumieć istnienie, byt, życie, warunki życia. Dla celów podatkowych należy raczej przyjąć tę ostatnią wersję. Zagrożenie egzystencji podatnika będzie miało miejsce w takich przypadkach, w których wskutek zapłaty podatku znacznie zmniejszy się poziom życia podatnika i jego rodziny w porównaniu z dotychczasowym. Oczywiście przy takiej interpretacji w lepszej sytuacji będą podmioty o wyższym „poziomie zamożności”. W wyroku NSA z dnia 27 września 1991 r., SA/Wr 817/91 (OSP 1993, z. 9, poz. 176) odniesiono zagrożenie egzystencji podatnika do sytuacji, w której podatnik wskutek poboru podatku spełniałby wymogi do uzyskania świadczeń pomocy społecznej” [Borszowski Paweł i Rutkowski Bogdan. Umorzenie zaległości podatkowej oraz odsetek za zwłokę. Publikacje Elektroniczne ABC].
Inne rozwiązanie to jedynie złożenie SD-3 i wnioskowanie o umorzenie zaległości podatkowej, taki wniosek musiałby być złożony po upływie terminu płatności z decyzji. Przesłanki do umorzenia są w ustawie wymienione dwie – ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Interes publiczny w Pani przypadku odpada. Ważny interes podatnika to, jak się przyjmuje, np. zdrowie, życie, zachowanie minimum egzystencji itp.
„Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatniknie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych” (wyrok NSA z dnia 22 kwietnia 1999 r., sygn. akt SA/Sz 850/98, POP 2000, z. 6, poz. 168).
W Pani przypadku polecam złożenie zeznania SD-3 z tzw. Pismem „czynny żal”. Pismo należy odpowiednio uargumentować. Możliwe, że uda się w ten sposób uniknąć podatku.
Problem z niezgłoszoną darowizną