Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?
Dotyczy: darowizny
Stan faktyczny: Pytanie: Rodzice sprzedają nieruchomość i chcą kupić dla jednej z córek(mają 2 córki) mieszkanie (druga córka dostała kilkanaście lat temu inną nieruchomość).
W związku z tym mam kilka pytań:
1. czy zakup mieszkania „na córkę”, wiąże się dla niej z podatkiem, nie ma dochodów uzasadniających zakup mieszkania?
2. czy mozna dokonać traksakcji w takiej sekwencji-zakup mieszkania przez rodziców i darowizna dla córki?
3.czy w tej sytuacji ona i rodzice nie zapłacą podatku?
4.czy rodzice kupując mieszkanie, a potem(np. na drugi dzień) darując córce płacą jakieś podatki (5 lat?)
5.czy córka po darowiźnie jest zobowiązana do zapłaty zachowku dla siostry?
6.czy córka płaci podatek od darowizny?
7.wartość sprzedaży nieruchomości wynosi 420 tys.zł, mieszkanie kosztuje ok.270 tys. zł, co z różnicą, czy będzie dla rodziców opodatkowana?
8.jeśli tak, co można zrobić, żeby nie płacić podatku?
9.czy jest inne rozwiązanie umożliwiające przekazanie mieszkania córce bez podatku dla rodziców i córki, z wyjątkiem testamentu?
10.czy rodzice płacą podatek od sprzedaży nieruchomości-jest to gospodarstwo rolne.
Przedłożone dokumenty: brak
Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?
Akty prawne:
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93)
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926)
- Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207)
Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. zstępnych, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego.
Córka nie będzie ponosić żadnych kosztów o ile zgłosił darowiznę w terminie 6 miesięcy. Jak stanowi przepis art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych (także własności środków pieniężnych – przyp. aut.) przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy w przypadku umowy darowizny, która nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności (a taką darowizną jest darowizna środków pieniężnych) powstaje z chwilą spełnienia przez darczyńcę przyrzeczonego świadczenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy). Aby darowizna niezależnie od kwoty korzystała ze zwolnienia, każde z obdarowanego rodzeństwa musi złożyć przed upływem pół roku zgłoszenie nabycia (formularz SD-Z2) oraz udokumentować otrzymanie środków pieniężnych na swój rachunek bankowy, rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy), nie można zatem przekazać pieniędzy do rąk obdarowanego w gotówce.
Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?
Rodzice mogą nabyć mieszkanie i następnie darować je córce. Natomiast prawidłowo wskazano, że sprzedaż przed upływem 5 lat od zakupu nieruchomości wiąże się zasadniczo z koniecznością zapłaty podatku dochodowego. Dotyczy to jednak sytuacji, w której córka chciałaby sprzedać darowane mieszkanie. Termin ten liczony jest jednak od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Jedynie zbycie darowanego mieszkania przed upływem 5 lat byłoby zwolnione z podatku. Jednakże nieodpłatne zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f, który stanowi, że przepisów ustawy (u.p.d.o.f.) nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Tym samym w sytuacji, gdy osoba fizyczna nabyła nieruchomość w wyniku darowizny albo w wyniku odpłatnego nabycia, a następnie chce ją zbyć darowizną, nie podlega opodatkowaniu PIT. Czynność ta jest jednak, co do zasady, opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn, zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768 ze zm.).
W świetle powyższego, wszystkie kwestie podatkowe odpadaja – ani rodzice ani córka nie zapłacą od tych transakcji podatku. Rozumiem także, że sprzedawana przez rodziców nieruchomość, została nabyta przed 5 laty.
Udzielenie darowizny może spowodować po śmierci darczyńcy powstanie roszczenia o zachowek po stronie jego spadkobierców ustawowych. Dotyczy to zwłaszcza darowizn nieruchomości, z uwagi na to, że często stanowią znaczący element majątku spadkodawcy.
Odnośnie zachowku wskazuję, co następuje.
Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?
Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
Proszę mieć też na uwadze, że zachowek należny jest w przypadku, gdy spadkodawcy zostawili testament, w którym nie uwzględnili wszystkich spadkobierców.
W kwestii zachowku lub zwykłego dziedziczenia należy wziąć pod uwagę oprócz art. 991 K.c. także inne przepisy, w szczególności art. 994, 1000 i 1001 K.c.
Według art. 993 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów ani poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny uczynione przez spadkodawcę”.
Jak wynika z powyższego, darowizny na rzecz osób będących spadkobiercami zalicza się na poczet zachowku zawsze, niezależnie ile czasu minęło od poczynienia tej darowizny.
W świetle powyższego, zachowek będzie należny jedynie jeżeli wartość nieruchomości darowanej wcześniej drugiej córce będzie znacząco niższa. Jeżeli obie nieruchomości będą mieć podobną wartość, nie powstanie roszczenie o zachowek.
Darowizna w rodzinie a zachowek – jak to się liczy?