Opublikowano

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę

Upadłość kontrahenta

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę

Stan faktyczny: Prosiłabym o wycenę porady prawnej z zakresu prawa do wypłaty nagrody. W styczniu br. instytucja, w której byłam zatrudniona do końca sierpnia tego roku, zwróciła się z wnioskiem do Instytucji Pośredniczącej z ramienia Ministerstwa o wykorzystanie oszczędności zagospodarowanych w ramach projektu (projekt z funduszy europejskich) na nagrody dla pracowników zatrudnionych w projekcie. W piśmie przewodnim były pracodawca wskazał, że moje stanowisko pracy wiąże się z dużą odpowiedzialnością w zakresie nadzoru nad zespołem. Również zostało wskazane, że wykonuję pracę sumiennie, starannie, z dbałością o powierzone zadania. Instytucja Pośrednicząca w dn. 5.04.2020 r. wyraziła zgodę na zmiany polegające na wykorzystaniu oszczędności zgonie z pismem ze stycznia, czyi jednorazowych nagród dla osób wymienionych w piśmie. Należy dodać, że osoby w piśmie zostały podane z imienia i nazwiska. W dniu 31.04.2020 r. złożyłam wypowiedzenie umowy o pracę, ponieważ dalsza moja praca kolidowałaby z planami życiowymi. Ustawowy termin wypowiedzenia umowy wynosił jeden miesiąc, tj. do końca maja. Podczas okresu wypowiedzenia otrzymałam informację, że pracownikowi nie zatrudnionemu nie może zostać wypłacona nagroda, a obecnie na koncie budżetu projektu nie ma środków na wypłatę nagrody, chyba że zostanę jeszcze jakiś czas, to wtedy pracodawca wypłaci mi z własnych środków (instytucji).   Dlatego zwracam się do Państwa z zapytaniem o wycenę porady prawnej opisanej sytuacji, czy należy mi się nagroda jako byłemu pracownikowi, czy raczej sprawa nie jest warta zachodu.

Przedłożone dokumenty: prośba o zagospodarowanie oszczędności, zgoda 

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121)
  2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141)

Koniecznym składnikiem wynagrodzenia za pracę jest wynagrodzenie podstawowe, wyznaczone przez kategorię osobistego zaszeregowania – jest to wynagrodzenie za czas wykonywania pracy i według kategorii zaszeregowania wykonanych robót.

Dodatkowymi składnikami wynagrodzenia za pracę są premie mające charakter uzupełniający, niestały. Są to jednak świadczenia obowiązkowe po wypełnieniu przesłanek premiowych, czyli mają charakter roszczeniowy. U pracodawców tworzy się tzw. regulaminy premiowania, w których zawarte są warunki wypłaty premii w postaci przesłanek pozytywnych, rokujących wypłatę premii, i negatywnych, pozbawiających pracownika takiej wypłaty, czyli tzw. reduktory premiowe. 

W Pani przypadku natomiast mamy do czynienia z nagrodami pieniężnymi.

Premia i nagroda różnią się tym, że nagroda nie ma charakteru roszczeniowego – czyli istnieje dowolność w wypłacie nagrody. Pracownik pozbawiony prawa do nagrody zasadniczo nie ma roszczenia o wypłatę nagrody.

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę

Analiza rynku pracowniczego wskazuje ponadto na wyjątki występujące w praktyce. Na tle splotu tych dwóch świadczeń powstała odrębna linia orzecznictwa, wynikająca z tego, iż pracodawcy w sposób nieprecyzyjny formułują prawo do tych świadczeń, pisząc np. o prawie do nagrody premiowej, premii uznaniowej, nagrody regulaminowej, czyli stosują język potoczny i w razie sporów sądy żądają przepisów płacowych i sprawdzają, które cechy przeważają, z jakim świadczeniem mamy do czynienia. Pracodawcy stosują taki zabieg, że opisują przesłanki nabycia prawa do premii w postaci nienagannie przepracowanego miesiąca, braku zwolnień. Piszą, że np. za 1 dzień nieobecności w pracy premia jest obniżana o 10%, a np. w przypadku nietrzeźwości odbierana jest cała premia. A na końcu piszą, że o wysokości, prawie do premii decyduje każdorazowo dyrektor albo prezes i jeszcze dopisują, że premia ma charakter uznaniowy.

Jeżeli są podane przesłanki nabycia prawa do premii, to nawet gdyby o tej premii decydował dyrektor, to pracownik po spełnieniu owych przesłanek ma prawo do premii przewidzianej regulaminem.

Jeśli mamy do czynienia z nagrodą, to może być o niej zapis ogólniejszy, wskazujący, że o wysokości i prawie do nagrody kwartalnej decyduje każdorazowo prezes, kierując się np. wynikami oddziału spółki. I w sytuacji gdy prezes podpisze do wypłaty jakąś nagrodę, to ta nagroda nabiera już roszczeniowego charakteru.

Ważnym wyrokiem jest wyrok z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. akt: IX P 638/17), w którym Sąd Rejonowy Szczecin zasądził tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Podstawą prawną rozstrzygnięcia była kwestia możliwości nieprzyznania nagrody w okresie wypowiedzenia i czy nieprzyznanie nagrody może uzasadniać roszczenie o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady nierównego traktowania w zatrudnieniu.

Jak wskazał Sąd:

,,Istotą premii uznaniowej (nagrody) jest jej wyjątkowość rozumiana, jako wyraz uznania pracodawcy dla umiejętności pracownika, jego zasług, sumienności, wykonania trudnego zadania. Nagroda taka jest przyznawana sporadycznie i z jej istoty trudno tu mówić o periodyczności w jej przyznawaniu. Pracodawca nie ma możliwości, bowiem przewidzieć, w jaki sposób pracownik wykona swoje obowiązki i czy jego efekty będą miały dla niego szczególny charakter.”

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2011 r. II PK 169/10 (OSNP 2012/7-8/86, OSP 2012/12/115, LEX nr 1130823) pracownik, co do zasady, nie ma roszczenia o nagrodę (jako świadczenia uznaniowego) z wyjątkiem dwóch sytuacji. Pierwsza z nich ma miejsce wówczas, gdy pracodawca wadliwie korzysta ze swojego uznania w odniesieniu do przyznania pracownikowi nagrody. W praktyce może to dotyczyć sytuacji, w której pracodawca przyznaje nagrody pewnej grupie pracowników, a jednego lub kilku z nich pomija bez rzeczowego uzasadnienia, chociaż pracowali tak samo (wydajnie, efektywnie, z odpowiednim zaangażowaniem, osiągając podobne wyniki) jak pozostali, którym nagrody przyznano. Pracownicy, którym nagrody nie przyznano, mogą jej skutecznie dochodzić, jeżeli wykażą naruszenie przez pracodawcę zasad równego traktowania w zatrudnieniu, czyli naruszenie przez pracodawcę art. 94 pkt 9 k.p., art. 112 i 113 k.p., wreszcie art. 183a-183c k.p. Sam zaś art. 105 k.p. nie jest podstawą do nabycia przez pracownika prawa do nagrody. Druga sytuacja ma miejsce wtedy, gdy pracodawca przyznał już pracownikowi nagrodę, a następnie odmawia jej wypłaty.

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę

Do naruszenia zasady równego traktowania pracowników (art. 112 k.p.) i zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu (art. 113 k.p.) może dojść wtedy, gdy różnicowanie sytuacji pracowników wynika z zastosowania przez pracodawcę niedozwolonego kryterium, a więc w szczególności, gdy dyferencjacja praw pracowniczych nie ma oparcia w odrębnościach związanych z ciążącymi obowiązkami, sposobem ich wypełnienia, czy też kwalifikacjami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II PK 14/07, Lex nr 112134)

Należy wskazać, że katalog zawarty w przepisie art. 183a k.p. po słowach „a także” jest katalogiem zamkniętym i wskazuje jedynie na dwie sytuacje: zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2018 r. I PK 87/18, numer 1792074). Te dwie przesłanki związane z zatrudnieniem ustawodawca wyróżnia jako przesłanki dyskryminacji. Jednakże, poprzez analogię, można zastosować ten przepis do pracowników w okresie wypowiedzenia. Intencją pracodawcy było bowiem objęcie ochroną pracowników, którzy znajdują się w nieco innej sytuacji pracowniczej z uwagi na rodzaj umowy czy wymiar czasu pracy. Ustawodawca nie powołał się w tej regulacji wprost na okres wypowiedzenia, jednakże można to uznać za sytuację niezwykle zbliżoną. Różnicowanie pracowników z uwagi na pozostawanie bądź niepozostawanie w okresie wypowiedzenia jest przesłanką dyskryminującą, taką samą jak czas trwania umowy o pracę.

W Pani przypadku należy odwołać się od decyzji o nieprzyznaniu premii lub skierować pismo do pracodawcy z żądaniem jej wypłaty. 

Jednocześnie informujemy, że serwis prawnikonline24 świadczy pomoc w sporządzaniu wskazanych wyżej pism. Prosimy o wiadomość jeżeli będzie Pani zainteresowana naszym wsparciem.

Nagroda a okres wypowiedzenia umowy o pracę