Opublikowano

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Nabycie wierzytelności przez wspólnika - aspekt podatkowy

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Stan faktyczny: Jako osoba fizyczna będąca udziałowcem  spółki A nabywam wierzytelność  spółki A  na kwotę 00000 tys. zł, ale za cenę 00 tys. zł (podmiot  sprzedający wycenił to poniżej nominału, bo wypłacenie całości kwoty przez A  uznaje za bardzo wątpliwe i odległe).

Niezależnie od tego WZA spółki A uchwala   ustanowienie dopłat do kapitału z uwagi na poprzednie straty finansowe spółki – na mnie przypada 00000 tys. zł dopłaty. W związku z tym chciałbym tą nabytą wierzytelność potrącić z ustanowioną dopłatą w kwocie 0000 tys. zł.

Zakładam, że tak w ogóle można zrobić, takie potrącenie, a docelowo powstanie u mnie dochód podatkowy z tytułu tego, że nabyłem wierzytelność za 00 tys., a względem A mam potrącenie z dopłatą kwoty 0000 tys. zł. 

W którym momencie  powstanie przychód podatkowy tj. :

a) czy w momencie już potrącenia z tą dopłatą  – choć przecież mino, że nominał dopłaty uznajemy jako 0000 tys., ale w sumie to ja nie mam w tym momencie jeszcze żadnego realnego pieniężnego dochodu.

b) czy dopiero w przyszłości jeśli ewentualnie dopłata zostałaby mi zwrócona w postaci pieniężnej w kwocie 0000 tys. zł,  

Jeśli wersja ‘b’, to co będzie jeśli dopłata zostanie zwrócona tylko w części np. 20 tys. zł , a reszta nie , czy dochód podatkowy wyjdzie mi dopiero po przekroczeniu całości kwoty nabycia, czy liczy się proporcjonalnie, tj. że skoro na całości wyszło 50% dochodu, to pobierając zwrot dopłaty 20 tys. dochód był 10 tys. zł ?

Przy okazji dodatkowe pytania :

Czy jeśli ta nabyta wierzytelność była w formie weksla, to obowiązują tu takie same zasady ?

Ponadto jakiej kategorii to będzie dochód, czyli do którego PITu ? Czy PIT 38 czyli dochody kapitałowe, które można połączyć z dochodem lub stratą np. z akcji, czy PIT 37, czy jaki ?

Czy jeśli nie osoba fizyczna tylko spółka zoo zakupi od kogoś wierzytelność innej spółki zoo poniżej nominału, a później tą wierzytelność użyje jako potrącenie wg nominału w innych rozliczeniach z tym wierzycielem, to czy postanie w Spółce dochód w ramach normalnego CIT (tj. że można potrącić ze stratami spółki), czy będzie to jako oddzielny dochód kapitałowy, które nie można potrącać ze stratami z działalności ?

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535)
  2. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851, ze zm.).
  3. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) 

Przepisy updop (CIT) i updof (PIT) nie odnoszą się wprost do instytucji potrącenia. Kompensata wzajemnych wierzytelności niewątpliwie stanowi jednak zapłatę należności. Jest zatem formą regulowania (wykonywania) zobowiązań. Nie powoduje powstania dodatkowo przychodu po którejkolwiek ze stron. Wprawdzie zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 updop (art. 14 ust. 2 pkt 6 updof) przychodem jest m.in. wartość umorzonych zobowiązań, niemniej ww. przepisy nie mają zastosowania do sytuacji wzajemnego potrącenia zobowiązań.

W przypadku kompensaty jako przychód należy wykazać pierwotnie należną wierzytelność, na zasadach wynikających z art. 12 updop i art. 14 updof. W świetle tych przepisów za moment powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Zgodnie z powyższych, przychód powstanie dopiero w momencie faktycznego uzyskania środków pieniężnych, gdy dopłata zostanie zwrócona w pełnej wysokości. 

Jeżeli nabędzie Pan wierzytelność w formie weksla, należy wskazać, że artykuł 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Przekazanie weksla posiadaczowi weksla w zamian za kwotę pieniędzy nie będzie skutkować powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca zawarł zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi, w którym nie zostały wymienione czynności związane z emisją weksli w zamian za pozyskanie środków pieniężnych lub czynności związane ze zbywaniem lub nabywaniem weksli. Weksel jest dokumentem stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie, w określonym terminie i miejscu przez wystawcę weksla lub osobę przez niego wskazaną, określonej na wekslu sumy pieniędzy.

Nie ma zatem znaczenia czy wierzytelność nabywana jest w formie weksla. 

Z początkiem 2019 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został dodany do art. 23 ust. 1 pkt 34a. Z treści tego przepisu wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w części niepokrytej przychodami uzyskanymi z nabytych wierzytelności, w tym nabytego pakietu wierzytelności. W związku z tym, koszty nabycia wierzytelności mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w kwocie uzyskanych z tych wierzytelności przychodów. Koszty te zaliczamy do momentu zrównania się przychodu z kwotą poniesioną na nabycie tych wierzytelności. Jak należy zauważyć zasada proporcjonalności już przestała obowiązywać.

Zdarzenie to jest więc opodatkowane PIT. Jednak zgodnie z indywidualną interpretacją z dnia 11 kwietnia 2013 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP2/443-1052/12-6/AW samo nabycie wierzytelności nie może stanowić przychodu do opodatkowania. Przychód do opodatkowania w świetle PIT powstaje w momencie faktycznego otrzymania zapłaty za nabytą wierzytelność.

Stosownie do art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2019 r., ale mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2018 r., w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznania, według ustalonego wzoru (PIT-38), o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b. Przed upływem terminu określonego na złożenie ww. zeznania podatnicy są obowiązani wpłacić wynikający z niego należny podatek dochodowy (art. 45 ust. 4 pkt 2 ustawy).

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Odnośnie nabycia wierzytelności przez spółkę, zgodnie z  art. 22 ust. 1 w związku z art. 23 ust. 1 pkt 34 updof oraz art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop (CIT), nie uważa się za koszt uzyskania przychodów strat z odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio na podstawie art. 14 updof lub art. 12 ust. 3 updop, została zarachowana jako przychód należny. Jeśli więc zbywana wierzytelność była uprzednio zarachowana do przychodów należnych, to strata osiągnięta w związku ze sprzedażą takiej wierzytelności może zostać ujęta w kosztach podatkowych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest generalnie pogląd, że sprzedaż wierzytelności własnej powoduje powstanie przychodu, a wartość nominalna sprzedawanej wierzytelności stanowi koszt podatkowy w całej wysokości. Ujemna różnica między tymi wielkościami będzie stratą ze sprzedaży tej wierzytelności. Stwierdził tak przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1089/12.

Nabycie wierzytelności przez wspólnika – aspekt podatkowy

Jeżeli mają Państwo podobny problem albo pytania własne, można je zadać klikając w ten link