Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Stan faktyczny: chciałabym prosić o poradę odnośnie działalności gospodarczej. Obecnie prowadzę działalność związaną z X i chciałabym dowiedzieć się, czy po jej zamknięciu mogłabym w dalszym ciągu wykonywać te same usługi dla tych samych firm w ramach umowy o dzieło? Przekładam książki, od jednego do maksymalnie 3-4 tomów miesięcznie. Czy istnieją jakieś przepisy, które w takiej sytuacji wymuszałyby na mnie świadczenie usług w ramach działalności? Chciałabym mieć pewność, że nie spotkają mnie żadne nieprzyjemności ze strony Urzędu Skarbowego lub ZUS-u. Czy może zasadne byłoby w takiej sytuacji złożenie wniosku o indywidualną interpretację przepisów
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Przedłożone dokumenty: brak
Akty prawne:
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ((Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350 dalej)
- Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 115.)
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93),
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, jeżeli nie zatrudnia pracowników. Okres zawieszenia wynosi minimum miesiąc i może trwać przez 24 miesiące. Co do zasady w okresie zawieszenia nie można wykonywać czynności wchodzących w zakres prowadzonej firmy i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Niemniej zawieszenie działalności gospodarczej nie oznacza, że przedsiębiorca ma zakaz dokonywania wszystkich czynności związanych z prowadzeniem swojej firmy. Ustawa wyraźnie stanowi, jakie czynności w okresie zawieszenia są dopuszczalne. Jest to dość szeroki katalog czynności, których wykonanie jest możliwe w tym okresie. Do najważniejszych uprawnień należą:
- wykonanie czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów np. kontakt z kontrahentami lub zlecanie prac związanych z naprawami lub ochroną;
- przyjmowanie należności i regulowanie zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia np. wystawianie i opłacanie faktur VAT i rachunków lub wynajmowanie i opłacanie biura;
- zbywanie własnych środków trwałych np. sprzedaż samochodu firmowego lub sprzętu biurowego, ale nie towarów nabytych lub wytworzonych i przeznaczonych do odsprzedaży.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
W zakresie czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów w piśmiennictwie daje się zauważyć stanowisko, które wskazuje, iż w trakcie zawieszenia działalności pozyskiwanie nowych klientów i pobieranie od nich zaliczek może być uznawane za czynności niezbędne do zachowania źródła przychodów. Niestety to stanowisko jest dość stanowczo podważane przez urzędy skarbowe, ze skutkiem dla zainteresowanego dość przygnębiającym. US dopuszczają pobieranie zaliczek tylko w stosunku do umów, które zostały zawarte przed zawieszeniem działalności.
Ustawa z dnia o podatku dochodowym od osób fizycznych wśród źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 wymienia m.in. wskazane w pkt 2 i 3 tego przepisu:
- działalność wykonywaną osobiście,
- pozarolniczą działalność gospodarczą.
W myśl definicji zawartej w art. 5a pkt 6 powołanej ustawy pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Definicję powyższą uzupełnia regulacja zawarta w art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którą za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
- są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,
- wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Art. 13 ustawy o PIT z kolei wymienia przychody, które należy zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Do przychodów tych między innymi należy zaliczyć przychody z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło (art. 13 pkt 8 ustawy), z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.
Jak z tego wynika, zaliczenie przychodów z działalności wykonywanej osobiście zależy od łącznego spełnienia następujących warunków:
- zleconą usługę podatnik wykona osobiście,
- umowa-zlecenie lub umowa o dzieło została zawarta z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą lub osobą prawną i jej jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej,
- zlecona usługa nie wchodzi w zakres prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
W konsekwencji do przychodów powyższych nie można zaliczyć przychodów uzyskanych przez podatnika na podstawie umów-zlecenia i o dzieło, których zakres pokrywa się z przedmiotem prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Skoro zatem zakres usług, które zamierza Pani świadczyć w ramach umów o dzieło czy zlecenia pokrywa się z zakresem wykonywanej przez Panią działalności gospodarczej, to usługi te są usługami wykonywanymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zastąpienie działalności gospodarczej umową-zleceniem lub umową o dzieło w zakresie działalności zawieszonego przedsiębiorstwa może być uznane za wykroczenie lub przestępstwo karnoskarbowe. Kara za wykroczenie wynosi 1000 zł wzwyż lub ograniczenia wolności, a kara za przestępstwo karnoskarbowe jest uzależniona od skali naruszenia i związana z uzyskanym dochodem, może na przykład oznaczać podniesienie należnej kwoty VAT o co najmniej 30%.
Reasumując, ustawodawca dopuszcza taką możliwość, aby osoba, która zawiesiła działalność gospodarczą, zatrudniła się na umowę-zlecenie bądź o dzieło. Istnieje jednak zasadniczy warunek, jaki musi zostać przy tej okazji spełniony – przedmioty tychże umów nie mogą się w żaden sposób pokrywać z profilem zawieszonej działalności gospodarczej, muszą zaś różnić się od niego w wyraźny, znaczący sposób.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
W przypadku natomiast likwidacji działalności, wskazuję co następuje.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy PIT: źródłami przychodów są:
– działalność wykonywana osobiście
– pozarolnicza działalność gospodarcza
Zgodnie z art. 13 pkt 8 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.
Natomiast zgodnie z art. 41 ust. 1 wspomnianej ustawy o podatku dochodowym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4 – 9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9, oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).
Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 9 ustawy Ordynacja podatkowa działalność gospodarcza to każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów prawa działalności gospodarczej, wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inna działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.
Obowiązek wpłaty zaliczek przez podatników prowadzących działalność gospodarczą określa art. 44 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
W związku z powyższym, osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, w ramach działalności wykonywanej osobiście ma możliwość uzyskiwania przychodów z tytułu umowy o dzieło lub umowy zlecenie wyłącznie od osób wymienionych w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych., które jako płatnicy będą zobowiązane do poboru zaliczek i ewentualnych składek na podstawie zawartej z Panią umowy zlecenie lub o dzieło. Prowadzenie tego samego rodzaju działalności gospodarczej na rzecz osób fizycznych skutkować będzie koniecznością zarejestrowania tych usług w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, a tym samym wywiązywania się indywidualnie z ustawowych obowiązków nałożonych na osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zarówno w zakresie odprowadzania zaliczek na podatek, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz wystawiania rachunków w ramach prowadzonych przez Panią usług.
Oczywiście dla pewności może Pani wystąpić o interpretację indywidualną, jednakże powyższe zostało wskazane w oparciu o przepisy.
Kontynuacja działalności gospodarczej w formie umów cywilnoprawnych
Jeżeli mają Państwo pytania własne, można je zadać klikając w ten link