Opublikowano

Zachowek a wcześniejsze darowizny

darowizna, spadek, testament, dziedziczenie, prawnik, adwokat, radca prawny, pomoc prawna, kancelaria prawna, adwokat online, prawnik online, radca prawny online, pomoc prawna online, adwokat przez internet, radca prawny przez internet, obsługa prawna, obsługa prawna online, obsługa prawna przez internet, kancelaria prawna online, kancelaria prawna przez internet,

13.02.2020 r. Zachowek a wcześniejsze darowizny

Stan faktyczny: Moja mama (ojciec nie zyje) jest aktualnie jedyna właścicielka domu oraz lasu. Mam brata i siostrę. Siostra jeszcze za życia ojca dostał w darowiźnie działkę z domem a brat dostała 100 tyś. Zł  (gdy rodzice sprzedali inna działkę połowę kwoty oddali mojemu bratu). Ja aktualnie mieszkam z mamą i nie otrzymałam nic w darowiźnie Ani żadnych pieniędzy. W związku z tym że zarówno mój brat jak i siostra źle traktują moja mamę ona w testamencie notarialnym zapisała dla mnie dom ale nic nie wspomniała o lesie. Czy w związku z tym po śmierci mamy  moje rodzeństwo ma prawo do zachowku jeśli chodzi o las dziedziczymy po 1/3? Czy jest to możliwe że będę musiała spłacić rodzeństwo z siedliska?

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121)
  2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy )Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59)

Zachowek a wcześniejsze darowizny

Po pierwsze należy wskazać, że o ile Mama nie wydziedziczy Pani rodzeństwa, będą oni mieli prawo do zachowku z części domowej, a natomiast las będą Państwo dziedziczyć w częściach równych. Natomiast należy wskazać, że i Pani ma prawo do żądania spłaty od rodzeństwa a to z powodu otrzymanych przez nich darowizn.

Darowizna, jako umowa zobowiązaniowa, regulowana jest w art. 888-902 Kodeksu cywilnego. Umowa ta dotyczy tylko i wyłącznie darczyńcy oraz obdarowanego. Ewentualne roszczenia darczyńcy do obdarowanego przechodzą na spadkobierców dopiero po jego śmierci. Zgodnie z art. 893 K.c. darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). W Pani sytuacji jednak takie polecenie nie ma miejsca

Art. 896 K.c. stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Jednak obowiązki alimentacyjne nie są dziedziczne, jest to ściśle stosunek osobisty między konkretnymi osobami, który wygasa z chwilą śmierci jednej ze stron.

Poprzez umowę darowizny, właściciel rzeczy przenosi (obdarowuje) własnością inną osobę. Ta musi darowiznę przyjąć – w przypadku nieruchomości oświadczenie o przyjęciu zarówno jak oświadczenie o darowaniu – musi mieć formę aktu. Oba oświadczenia mogą znaleźć się w jednym akcie (i zazwyczaj ma to miejsce). Jest to umowa nieodpłatna.

Skutkiem umowy jest przeniesienie własności na rzecz obdarowanego. Bez obowiązku świadczenia wzajemnego na rzecz darczyńcy. Niedostatek darczyńcy może jednak spowodować powstanie obowiązku alimentacyjnego po stronie obdarowanego.

Udzielenie darowizny może spowodować po śmierci darczyńcy powstanie roszczenia o zachowek po stronie jego spadkobierców ustawowych. Dotyczy to zwłaszcza darowizn nieruchomości, z uwagi na to, że często stanowią znaczący element majątku spadkodawcy.

Odnośnie zachowku wskazuję, co następuje. Zachowek a wcześniejsze darowizny

Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.

§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

W kwestii zachowku należy wziąć pod uwagę oprócz art. 991 K.c. także inne przepisy, w szczególności art. 994, 1000 i 1001 K.c.

Według art. 993 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów ani poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny uczynione przez spadkodawcę”. – w tym miejscu podkreślam, że od tych kwot jakie Pani powinna spłacić odliczy się kwoty już przekazanych darowizn, co możliwe że nawet (w przypadku działki) przewyższa te kwotę i to Pani przysługuje roszczenie. Należy sprawdzić kwoty.

Stosownie do art. 994 § 1 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”.

Jak wynika z powyższego, darowizny na rzecz osób będących spadkobiercami (tak jak Pani) zalicza się na poczet zachowku zawsze, niezależnie ile czasu minęło od poczynienia tej darowizny.

Zachowek a wcześniejsze darowizny