20.12.2019 r. Praca w święta. Czy przysługuje rekompensata
Okoliczności pracy w święta reguluje zarówno Kodeks pracy, jak i Ustawa z dn. 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy. Ta ostatnia wymienia wszystkie dni, w których obowiązuje – poza wyjątkami – zakaz działalności zarobkowej. Kodeks pracy (art. 150) z kolei wymienia warunki, w których praca jest dopuszczalna, a także sposoby wynagradzania jej pracownikowi.
Dzień wolny za pracę w niedzielę podwładny odbiera w ciągu 6 dni poprzedzających lub następujących po pracującej niedzieli. Jeśli to niemożliwe, pracownik powinien uzyskać wolne do końca okresu rozliczeniowego. Jeśli oba te rozwiązania są niewykonalne, wówczas pracodawca musi wypłacić pracownikowi rekompensatę za pracę w niedzielę w postaci wynagrodzenia wraz z dodatkiem.
W przypadku pracy w święta pracownik odbiera dzień wolny w przeciągu bieżącego okresu rozliczenia. Podobnie jak w przypadku pracujących niedziel, gdy jest to niemożliwe, otrzymuje wynagrodzenie za ten dzień powiększone o dodatek.
Przede wszystkim: prawo pracy chroni świąteczny wypoczynek. W dni oficjalnych świąt państwowych – a do takich należą pierwszy i drugi dzień Bożego Narodzenia oraz Nowy Rok – praca jest niedozwolona. Zadania zawodowe w takim terminie zlecić można pracownikowi tylko w szczególnych przypadkach, które szczegółowo wymienia art. 151.10 Kodeksu pracy.
Praca w święta. Czy przysługuje rekompensata
Zgodnie z nim, praca w święta jest dozwolona:
1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2) w ruchu ciągłym;
3) przy pracy zmianowej;
4) przy niezbędnych remontach;
5) w transporcie i w komunikacji;
6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
8) w rolnictwie i hodowli;
9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
a) (uchylona)
b) zakładach świadczących usługi dla ludności,
c) gastronomii,
d) zakładach hotelarskich,
e) jednostkach gospodarki komunalnej,
f) zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
g) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
h) zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
11) przy wykonywaniu prac:
a) polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 dni wolne od pracy § 1, są u niego dniami pracy,
b) zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.
Zgodnie z polskim prawem w święta państwowe niedozwolona jest praca w handlu. Zakaz pracy w handlu w dni świąteczne nie obejmuje placówek użyteczności społecznej i realizujących codzienne potrzeby ludności. Dotyczy to m.in. stacji benzynowych, aptek czy sklepów na lotniskach. Warto pamiętać, że zgodnie z Ustawą z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, sprzedaży w niedziele (prócz ostatniej niedzieli miesiąca i innych wybranych dni) nie może prowadzić również większość placówek handlowych.
Niezgodne z prawem jest zlecanie pracy w święta poza przypadkami wymienionymi wyżej. To znaczy, że np. szef nie ma prawa zatrudnić nas przy remanencie w Nowy Rok lub powoływać się na pilne terminy, które wymagają przyjścia do firmy w Boże Narodzenie. Jednak w przypadku, gdy przedsiębiorstwo spełnia jeden z wyznaczonych w przytoczonym wyżej wyliczeniu warunków, nie mamy możliwości powiedzenia: „Mam już swoje plany, nie przyjdę do pracy”. No chyba, że zdecydujemy się zaryzykować dyscyplinarnym zwolnieniem z pracy.
Odmowa pracy w święta w przypadkach, gdy takie żądanie pracodawcy jest uzasadnione i spełnia warunki wymienione w art. 151 Kodeksu pracy jest ciężkim naruszeniem obowiązków pracownika i grozi zwolnieniem bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy zatrudnionego (tzw. dyscyplinarką). Jeśli masz już plany, z których nie chciałbyś rezygnować – pozostaje próba zamienienia się z koleżanką lub kolegą o podobnym zakresie obowiązków zawodowych. Szefowie zwykle zgadzają się na to, by w ramach zespołu pracownicy samodzielnie uzgadniali, kto przyjdzie do pracy w święta.
Jak wspominaliśmy, zgodnie z Kodeksem pracy za zatrudnienie w święta należy się dzień wolny. Co ważne, całodzienne wolne przysługuje także wtedy, gdy pracę w święta świadczyłeś tylko przez część normalnej dniówki. Wolnego dnia szef udziela w uzgodnieniu z pracownikiem, nie może narzucić terminu wykorzystania tej rekompensaty.
Praca w święta. Czy przysługuje rekompensata
Źródło: https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/praca-w-niedziele,swieta-i-nowy-rok-kto-moze-pracowac-i-jaka-rekompensate-dostanie_pr-1247.html