Filmy z dronów

Stan faktyczny: Jestem użytkownikiem drona DJI Phantom 3 Advanced. Robię zdjęcia i filmiki amatorsko, nie posiadam licencji. 

Chciałem się dowiedzieć, czy mogę przekazywać bezpłatnie zdjęcia i filmiki osobom oraz firmom, które będą wykorzystywały moje materiały na swoich stronach internetowych – niekomercyjnie jak i komercyjnie.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne: 

1. Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny („kodeks cywilny”)

2. Ustawa z dnia 04.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) (dalej „prawo autorskie”)

3. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000)

Nie ma problemu z wykorzystywaniem zdjęć, filmów własnych czy to na podstawie przekazania praw autorskich czy też udzielonej licencji odpłatnej czy bezpłatnej.

Tworzy Pan dzieło (utwór). Jest Pan jego jedynym autorem. W związku z tym przysługują Panu prawa autorskie do tego utworu. Dzieło ma charakter mieszany (utwór audio-wizualny z elementami oprogramowania komputerowego niezbędne do korzystania z materiałów w określonej formie).

Filmy z dronów

Licencja

Udziela Pan licencji niewyłącznej – co oznacza, że licencjobiorca ma prawo do udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji, na jakim on ma prawo eksploatować utwór.

Filmy z dronów

Zasada generalna jest, iż licencja upoważnia jedynie do korzystania, i nie przenosi całości Pana majątkowych praw autorskich na licencjobiorcę. Stosownie do prawa autorskiego (art. 67 ust. 1) „twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania”.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie definiuje pól eksploatacji, a jedynie je wymienia.

Określenie pól eksploatacji, w ramach których licencjobiorca uprawniony jest do korzystania z utworu, powinno być istotnym elementem umowy licencyjnej.

Tak samo ważne jest określenie miejsca i czasu korzystania z utworu.

Pola eksploatacji

Zgodnie z art. 66 (który ma zastosowanie również do programów komputerowych):

„Art. 66. 1. Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej.

2. Po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa”.

Przepis art. 66 nie jest przepisem obowiązującym bezwzględnie – strony mają możliwość innego ukształtowania tego zagadnienia w umowie licencyjnej – tak co do miejsca wykonywania prawa licencyjnych jak i czasu.

Gdy w umowie brak jest wskazania tych zagadnień lub powstaną na tle umowy wątpliwości co do zakresu ich oznaczenia, w rachubę wchodzą zasady z art. 66.

Udzielenie licencji niewyłącznej nie stwarza automatycznego ograniczenia twórcy dzieła w upoważnieniu innych osób do korzystania z utworu na tych samych polach eksploatacji, w tym samym zakresie, czasie oraz miejscu. Sam autor dzieła (licencjodawca) może udzielać innych licencji uprawniających do korzystania, sam może również z niego korzystać.

Umowa zawiera licencję niewyłączną na jednorazowe opublikowanie w następującej formie:

•zwielokrotnienia na nośniku DVD,

•wprowadzenia do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej egzemplarzy Dzieła opisanego w § 1,

•rozpowszechnianie fragmentów dzieła poprzez opublikowanie ich w Internecie.

Publikacja

W innym miejscu mówi o tym, że przez jednorazowe opublikowanie Dzieła, w rozumieniu niniejszej umowy, rozumie się publikację dzieła w liczbie co najmniej 2000 egzemplarzy. Wydawca może publikować kolejne wznowienia Dzieła po zawiadomieniu o tym Autora.

W tym zakresie umowa nie jest odpowiednia dla planowanego działania.

Oznacza to, że licencja nie jest na jednorazowa publikację, ale na klika publikacji dzieła w sposób wskazany w umowie, przez bliżej nieokreślony czas.

Umowa nie ustala czasu trwania licencji. Stosownie do art. 66 jest ona więc udzielona na 5 lat, a po tym okresie wygaśnie. Konieczne będzie zawarcie nowej umowy. Ewentualnie można w umowie wskazać inny czas trwania licencji.

Czas trwania licencji jest zagadnieniem niezależnym od wynagrodzenia.

Wynagrodzenie należne jest licencjodawcy na zasadach wskazanych w umowie.

Jednak wobec tego, że licencja (przy braku odmiennych postanowień umowy licencyjnej) trwa maksymalnie 5 lat, to także należne Panu wynagrodzenie będzie wypłacane przez 5 lat.

W związku z tym przy wskazanym brzmieniu umowy licencyjnej umowa ta wygaśnie po 5 latach. Dla licencjobiorcy oznacza to utratę licencji i brak możliwości wykorzystywania Pana utworu w sposób wskazany w licencji na określonych polach eksploatacji po upływie owych 5 lat.

W praktyce spotykane są rożne systemy ustalania wynagrodzenia z tytułu licencji na wykorzystanie utworu.

 

Wynagrodzenie

Spotykane jest ustalenie licencji jako zmiennego wynagrodzenia dla licencjodawcy, która stanowi jakiś procent przychodów (lub dochodów) osiąganych przez licencjobiorcę.

 

Możliwe jest także ustalenie wynagrodzenia w formie dwóch składników: pierwszy to jedna opłata za cały okres (przy ustalonym czasie trwania licencji ), drugi to zmienne wynagrodzenie za określony czas (miesiąc, kwartał) jako procent przychodów licencjobiorcy.

 

Przy umowach z ustalonym czasem trwania licencji występuje także opłata stała za każdy rok trwania licencji oraz wynagrodzenie zmienne za określony czas (miesiąc, kwartał) jako procent przychodów licencjobiorcy.

 

Element stały opłaty licencyjnej może być płatny z góry za cały okres trwania licencji w całości lub za każdy rok jej trwania.

 

Element zmienny wynagrodzenia powinien być płatny w ustalonych umownie terminach – okresach rozliczeniowych po ich zakończeniu.

Wskaże, że element większej opłaty stałej w pierwszym roku licencji występuje przeważnie przy opłacie licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną.

Nasze prawo nie wskazuje sztywnych reguł ustalania wynagrodzenia z tytułu licencji.

Prawo autorskie

Według prawa autorskiego:

 

„Art. 43. 1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

2. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. (…)

 

Art. 45. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji. (…)

 

Art. 47. Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu, twórca ma prawo do otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia wysokości tego wynagrodzenia.

 

Art. 48. 1. Jeżeli wynagrodzenie twórcy jest określone procentowo od ceny sprzedaży egzemplarzy utworu, a cena ta ulega podwyższeniu, twórcy należy się umówiony procent od egzemplarzy sprzedanych po podwyższonej cenie.

 

2. Jednostronne obniżenie ceny sprzedaży egzemplarzy przed upływem roku od przystąpienia do rozpowszechniania utworu nie wpływa na wysokość wynagrodzenia. Strony mogą przedłużyć ten termin”.

Filmy z dronów

Autorstwo

Nie ma ograniczeń w zakresie ustalania systemu wynagradzania Pana jako autora z tytułu udzielonej licencji niewyłącznej.

Jeżeli licencja jest udzielona na 5 lat (lub więcej stosownie do umowy), to ma Pan prawo do wynagrodzenia przez cały czas trwania umowy. Tym bardziej że w projekcie umowy w zakresie wynagrodzenia ustalone jest, iż ma ono dwa składniki: opłata jednorazowa oraz opłaty zmienne uzależnione od przychody licencjobiorcy.

W takiej sytuacji można zawrzeć umowę licencyjna na czas nieokreślony i wtedy będzie Pan otrzymywał wynagrodzenie z tego tytułu tak długo, jak umowa będzie wiązała.

Jest to rozwiązanie jak najbardziej dopuszczalne.

W czasie zawierania umowy licencyjnej nie wiadomo, jak długo dany utwór będzie się sprzedawał. Trudno jest więc ustalić wynagrodzenie w konkretnej kwocie. Z tego względu dopuszczalne jest ustalenie go jako udział procentowy w przychodach licencjobiorcy z eksploatacji utworu. Ustalenie takie wiąże tak długo jak długo zawarta jest umowa licencyjna.

Filmy z dronów

Wizerunek

Należy jednak pamiętać o kilku sprawach, jeżeli na materiałach został utrwalony czyjś wizerunek. 

Kodeks cywilny:

Art.23.Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Filmy z dronów

Prawo autorskie:

2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

. 1)  wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy
komputerowe); 

. 2)  plastyczne; 

. 3)  fotograficzne; 

. 4)  lutnicze; 

. 5)  wzornictwa przemysłowego; 

. 6)  architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 

. 7)  muzyczne i słowno-muzyczne; 

. 8)  sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 

9) audiowizualne (w tym filmowe).
21.Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

4.Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Filmy z dronów

Wizerunek utrwalony

Wizerunek to wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób), jest możliwa identyfikacja osoby na nim przedstawionej. Przykładami są np. portrety malarskie, fotografie, karykatury, maska artystyczna. Należy odróżnić wizerunek w myśl prawa autorskiego (wizerunek plastyczny) od wizerunku piśmienniczego (np. ktoś opisuje daną osobę w powieści) oraz bezpośredniej sfery wyobrażeń o człowieku i jego wyglądzie. Ochrona wizerunku w myśl prawa autorskiego dotyczy tylko i wyłącznie rozpowszechniania wizerunku. Nie jest konieczne jego zwielokrotnianie, wystarczy, że wizerunek został udostępniony publicznie w jakikolwiek sposób (w prasie, radiu, telewizji, muzeum, galerii i oczywiście także w Internecie). Nie jest rozpowszechnieniem wizerunku sprzedaż fotografii osobie trzeciej, natomiast jest już opublikowanie w Internecie takiej fotografii przez tę osobę trzecią.

Zasadą jest, że rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Jednakże w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie (art. 81 ust. 1). Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku (art. 81 ust. 2):

•osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,

•osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.