Opublikowano

Bójka i jej konsekwencje

bójka i jej konsekwencje

18.02.2020 r. Bójka i jej konsekwencje

Stan faktyczny: Sytuacja która miała miejsce:
Jechałem samochodem gdy Pan na chodniku zaczął wymachiwać rękami i używać obraźliwych gestów. Zawróciłem do Pana i zapytałem o co mu chodzi (nie wychodziłem z samochodu). Pan zaczął mi wygrażać i do swojego kolegi powiedział, żeby podał mu coś to mnie uderzy. Po tym tekście jego kolega poszedł a ja obawiając się o to, że rzuci kamieniem we mnie wysiadłem i niecenzuralnie mówiłem żeby *** z tym kamieniem. Kamień wypadł mu z dłoni a gdy szedłem do samochodu podniósł inny i mi wygrażał więc obawiając się, że ponownie we mnie rzuci podszedłem do niego. Wynikła przepychanka słowna i chcąc zabrać kamień zostałem uderzony nim w głowę po czym wyniknęła obustronna bójka. Podczas bójki wyszła Pani obok z domu (sąsiadka tego pana) która zadzwoniła na policję. Pan zeznał, że został zaatakowany przeze mnie, ja że przez niego a pani sąsiadka że widziała jak ten pan się broni.
Policja stwierdziła, że możemy sobie założyć we własnym zakresie sprawę cywilną o odszkodowanie. Pan upiera się, że założy mi sprawę karną i pojechał na obdukcję. Nikomu oprócz niewielkich zadrapań i siniaków nic się nie stało. Nie chcę zakładać temu panu żadnych spraw.
Co może się wydarzyć gdy Pan pozwie mnie do sądu, na jakiej podstawie może mnie pozwać i co może mi grozić ? Nie mam żadnych świadków a obawiam się, że pani sąsiadka mając na uwadze relację z sąsiadem zezna jakieś bzdury. Dodam, że ja mam lat 30 a ten pan ok 50/60.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 – dalej K.c.)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 – dalej „kodeks karny”)

Artykuł 415 Kodeksu karnego normuje podstawową zasadę odpowiedzialności opartej na winie sprawcy szkody. Za szkodę odpowiada osoba, której zawinione zachowanie jest źródłem powstania tej szkody. Zdarzeniem sprawczym, w rozumieniu art. 415, jest zarówno działanie, jak i zaniechanie. Pierwsze polega na zachowaniu się aktywnym, drugie na zachowaniu się biernym. To ostatnie może być uznane za „czyn” wówczas, gdy wiąże się ono z ciążącym na sprawcy obowiązku czynnego działania i niewykonania tego obowiązku.

Czyn sprawcy pociągający za sobą odpowiedzialność cywilną musi wykazywać pewne cechy (znamiona) odnoszące się do strony przedmiotowej i podmiotowej. Chodzi o znamiona niewłaściwości postępowania od strony przedmiotowej, co określa się mianem bezprawności czynu, i od strony podmiotowej, co określa się jako winę w znaczeniu subiektywnym.

Bójka i jej konsekwencje

Istotna w Pana sprawie jest treść art. 157 Kodeksu karnego, zgodnie z którym:

„§ 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą.

§ 5. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek”.

Nadto wskazać należy na art. 156 K.k. , zgodnie z którym:

„§ 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,
2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”

Zgodnie z informacją od Pana otrzymaną, nie mamy do czynienia z taką sytuacji.

Zadośćuczynienie przewidziane w Kodeksie cywilnym nie ma spełniać celów represyjnych, lecz jest sposobem naprawienia krzywdy wyrządzonej jako cierpienia fizyczne oraz cierpienia psychiczne związane z uszkodzeniami ciała lub rozstrojem zdrowia (zobacz wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/1998).
Innymi słowy, nie chodzi o odszkodowanie, a o zrekompensowanie stanu psychicznego i nerwowego. Przy ocenie należy uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (zobacz wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/1998).

Bójka i jej konsekwencje

W toku postępowania cywilnego (o zapłatę) powód powinien wnioskować o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa i psychiatry na okoliczność ustalenia jakie piętno na psychice odcisnęło Pana zachowanie. Po wydanej opinii sąd swobodnie oceni, czy żądanie uwzględnić w całości, czy jedynie w części. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Ocena sądu w tym względzie powinna się opierać na całokształcie okoliczności sprawy, nie wyłączając takich czynników, jak np. wiek poszkodowanego i postawa sprawcy. Wiek poszkodowanego i postawa sprawcy mogą rzutować na rozmiar krzywdy: gdy poszkodowany jest osobą młodą lub następuje szczególne nasilenie winy sprawcy rozmiar krzywdy może być większy, niż gdy takie okoliczności nie występują.
Ocenny charakter kryteriów wyznaczających wysokość zadośćuczynienia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 445 § 1 K.c., a uprzednio art. 165 § 1 Kodeksu zobowiązań, dał podstawę do sformułowania dyrektywy, według której zarzut naruszenia art. 445 § 1 K.c. przez sąd drugiej instancji wskutek zawyżenia lub zaniżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia pieniężnego może być, praktycznie rzecz biorąc, uwzględniony tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia tych kryteriów przez sąd drugiej instancji.

W Państwa sytuacji, zakładam że nie dojdzie do procesu, gdyż obrażenia były niewielkie i ciężko mówić o poważnej krzywdzie a nadto najpierw należałoby ustalić w drodze karnej, że to Pan wyrządził te krzywdę a nie doszło do bójki wywołanej zachowaniem drugiej osoby.

Bójka i jej konsekwencje

Opublikowano

Zachowek a wcześniejsze darowizny

darowizna, spadek, testament, dziedziczenie, prawnik, adwokat, radca prawny, pomoc prawna, kancelaria prawna, adwokat online, prawnik online, radca prawny online, pomoc prawna online, adwokat przez internet, radca prawny przez internet, obsługa prawna, obsługa prawna online, obsługa prawna przez internet, kancelaria prawna online, kancelaria prawna przez internet,

13.02.2020 r. Zachowek a wcześniejsze darowizny

Stan faktyczny: Moja mama (ojciec nie zyje) jest aktualnie jedyna właścicielka domu oraz lasu. Mam brata i siostrę. Siostra jeszcze za życia ojca dostał w darowiźnie działkę z domem a brat dostała 100 tyś. Zł  (gdy rodzice sprzedali inna działkę połowę kwoty oddali mojemu bratu). Ja aktualnie mieszkam z mamą i nie otrzymałam nic w darowiźnie Ani żadnych pieniędzy. W związku z tym że zarówno mój brat jak i siostra źle traktują moja mamę ona w testamencie notarialnym zapisała dla mnie dom ale nic nie wspomniała o lesie. Czy w związku z tym po śmierci mamy  moje rodzeństwo ma prawo do zachowku jeśli chodzi o las dziedziczymy po 1/3? Czy jest to możliwe że będę musiała spłacić rodzeństwo z siedliska?

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121)
  2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy )Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59)

Zachowek a wcześniejsze darowizny

Po pierwsze należy wskazać, że o ile Mama nie wydziedziczy Pani rodzeństwa, będą oni mieli prawo do zachowku z części domowej, a natomiast las będą Państwo dziedziczyć w częściach równych. Natomiast należy wskazać, że i Pani ma prawo do żądania spłaty od rodzeństwa a to z powodu otrzymanych przez nich darowizn.

Darowizna, jako umowa zobowiązaniowa, regulowana jest w art. 888-902 Kodeksu cywilnego. Umowa ta dotyczy tylko i wyłącznie darczyńcy oraz obdarowanego. Ewentualne roszczenia darczyńcy do obdarowanego przechodzą na spadkobierców dopiero po jego śmierci. Zgodnie z art. 893 K.c. darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). W Pani sytuacji jednak takie polecenie nie ma miejsca

Art. 896 K.c. stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Jednak obowiązki alimentacyjne nie są dziedziczne, jest to ściśle stosunek osobisty między konkretnymi osobami, który wygasa z chwilą śmierci jednej ze stron.

Poprzez umowę darowizny, właściciel rzeczy przenosi (obdarowuje) własnością inną osobę. Ta musi darowiznę przyjąć – w przypadku nieruchomości oświadczenie o przyjęciu zarówno jak oświadczenie o darowaniu – musi mieć formę aktu. Oba oświadczenia mogą znaleźć się w jednym akcie (i zazwyczaj ma to miejsce). Jest to umowa nieodpłatna.

Skutkiem umowy jest przeniesienie własności na rzecz obdarowanego. Bez obowiązku świadczenia wzajemnego na rzecz darczyńcy. Niedostatek darczyńcy może jednak spowodować powstanie obowiązku alimentacyjnego po stronie obdarowanego.

Udzielenie darowizny może spowodować po śmierci darczyńcy powstanie roszczenia o zachowek po stronie jego spadkobierców ustawowych. Dotyczy to zwłaszcza darowizn nieruchomości, z uwagi na to, że często stanowią znaczący element majątku spadkodawcy.

Odnośnie zachowku wskazuję, co następuje. Zachowek a wcześniejsze darowizny

Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.

§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

W kwestii zachowku należy wziąć pod uwagę oprócz art. 991 K.c. także inne przepisy, w szczególności art. 994, 1000 i 1001 K.c.

Według art. 993 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów ani poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny uczynione przez spadkodawcę”. – w tym miejscu podkreślam, że od tych kwot jakie Pani powinna spłacić odliczy się kwoty już przekazanych darowizn, co możliwe że nawet (w przypadku działki) przewyższa te kwotę i to Pani przysługuje roszczenie. Należy sprawdzić kwoty.

Stosownie do art. 994 § 1 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”.

Jak wynika z powyższego, darowizny na rzecz osób będących spadkobiercami (tak jak Pani) zalicza się na poczet zachowku zawsze, niezależnie ile czasu minęło od poczynienia tej darowizny.

Zachowek a wcześniejsze darowizny

Opublikowano

Zniesławienie na Facebooku

zniesławienie, dobra osobiste, prawnik, adwokat, radca prawny, pomoc prawna, kancelaria prawna, adwokat online, prawnik online, radca prawny online, pomoc prawna online, adwokat przez internet, radca prawny przez internet, obsługa prawna, obsługa prawna online, obsługa prawna przez internet, kancelaria prawna online, kancelaria prawna przez internet

9.02.2020 r. Zniesławienie na Facebooku

Stan faktyczny: Chcę ścigać przestępstwo popełnione przeciwko mnie w Internet (na Facebook), nie posiadam jednak adresu tej osoby. Co mogę uczynić?

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 – dalej „kodeks karny”)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555 – dalej „kpk”)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93„kodeks cywilny”)

Jeżeli doszło do zniesławienia, wskazuję co następuje.

Sytuację normuje art. 23 kodeksu cywilnego. Zamieszczenie obraźliwych wpisów z np. imieniem i nazwiskiem czy też nazwą firmy – lub pod takimi danymi, może stanowić naruszenie dóbr osobistych.

Art.23.Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Dodaje w kontekście firmy:
Art.43.Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.
W świetle powyższego, można żądać usunięcia wpisów i zaprzestania naruszeń od samego portalu Facebook, gdzie zamieszczono wpis. Można także żądać monitorowania wpisów w przyszłości, na ewentualność dokonania ponownych tego typu komentarzy.
Jak wskazano w przepisach może Pani także na drodze sądowej dochodzić zadośćuczynienia, naprawy, zapłaty, złożenia oświadczenia o wskazanej treści celem usunięcia skutków naruszenia jakich się wobec Pana dopuszczono.


Kolejną kwestią jaką może Pani podnieść jest groźba – na podstawie kodeksu karnego.


Jeżeli wpis wypełnia znamiona przestępstwa z art. 191 kodeksu karnego czyli groźby bezprawnej. np może wzbudzać u Pani poczucie zagrożenia. W tej sytuacji, ma Pani prawo do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa do prokuratury.


Art. 191. § 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
W tym miejscu podkreślam, że nie należy w ewentualnym piśmie do portalu Facebook czy innych osób na ten fakt wskazywać – nie można „straszyć” wszczęciem postępowania karnego – jest to właśnie groźba bezprawna. Jeśli będzie Pani chciała skorzystać z tego prawa, musi Pani się zgłosić bezpośrednio do organów ścigania lub jedynie wspomnieć w piśmie do portalu lub administratora, że czyn wypełnia znamiona przestępstwa z art. 191 kodeksu karnego – nie wskazując na konsekwencje. To samo dotyczy kwestii podniesionej poniżej.


Dodatkowo ma Pani prawo ścigania przestępstwa znieważenia na podstawie przepisów kodeksu karnego:
art. 216 § 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Jest to przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego.


Dodatkowo, pomówienie innej osoby, grupy osób, osoby prawnej (na przykład firmy) czy instytucji o postępowanie lub przymioty, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej albo narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, jest przestępstwem wymienionym w art. 212 kodeksu karnego:
Art. 212. § 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,cpodlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.


W tym miejscu wyjaśniam, że poprzez złożenie zawiadomienia ze wskazaniem jedynie nazwy użytkownika, adresu e-mail, miejsca zamieszczenia wpisu, obliguje organy ścigania do ustalenia danych sprawcy. Taka osoba nie pozostanie anonimowa.

Zniesławienie na Facebooku

Opublikowano

Bezpłatne użyczenie nieruchomości – na jakich zasadach

użyczenie nieruchomości

6.02.2020 r. Użyczenie nieruchomości

Stan faktyczny: Od kilku lat próbujemy sprzedać dom ale bezskutecznie.W tym tygodniu chęć wynajęcia zgłosił syn naszej znajomej.Chcemy to zrobić ,ale mamy z tym problem gdyż nie wiemy jaki rodzaj umowy spisac a to dlatego ,że nie mieszkamy w nim /tylko czasami pomieszkujemy w czasie wizyt w kraju/ i  ta sąsiadka przez cały okres opiekowała się naszym domem i obejściem chcemy się zgodzić na wynajęcie lecz nie chcemy za to pieniędzy tylko chcemy by ponosił koszty utrzymania domu/podatek do gminy,prąd,woda oraz dbanie o obejście /odśnieżanie usuwanie lisci itp. słowem żeby traktował to jak swoją własność,mamy do niego pełne zaufanie więc zawarcie umowy okazjonalnej nie jest konieczne. Problem stanowi dla nas pracujących za granicą składanie deklaracji  PiT ponieważ nie rozliczamy sie w kraju i w ogóle nie planujemy powrotu.Proszę o poradę jak to rozwiązac.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 – dalej K.c.)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm. – dalej „kpc”)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350)

Przez umowę użyczenia – zgodnie z art. 710 K.c. – rozumie się umowę, na podstawie której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Jak widać, cechą charakterystyczną umowy użyczenia jest jej nieodpłatność, co oznacza, że użyczający nie osiąga żadnych korzyści finansowych i zysku, a biorący w użyczenie nie musi płacić czynszu. Użyczenie jest więc umową jednostronnie zobowiązującą, ponieważ obowiązki użyczającego (polegające na wydaniu mieszkania, i to w odpowiednim stanie) nie pokrywają się z obowiązkami biorącego w użyczenie, który powinien jedynie utrzymać rzecz w odpowiednim stanie. W umowie użyczenia osoba biorąca rzecz w używanie nie może jej oddać innej osobie w używanie bez zgody użyczającego.
Na wstępie wyjaśniam, że kwestie podatkowe uległy zmianie i w chwili obecnej przy umowie użyczenia nie ponoszą Państwo kosztów podatkowych. Podatek będzie musiał odprowadzić jedynie biorący w użyczenie. Od kilku lat mogą Państwo dowolnie rozporządzać własnymi nieruchomościami i oddawać je w bezpłatne użytkowanie bez ponoszenia kosztów.
Dokładnie od 1 stycznia 2009 r. można bezpłatnie udostępniać nieruchomości (w tym mieszkanie) każdemu, w oparciu o umowę użyczenia czy bez takiej umowy zawartej na piśmie, bez negatywnych konsekwencji podatkowych.
To oznacza, że na osobie użyczającej lokal mieszkalny nie ciąży obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to skutek uchylenia art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Użyczenie nieruchomości

Natomiast w stosunku do biorącego w używanie przepisy się nie zmieniły i w związku z tym zawarcie umowy użyczenia wiąże się dla niego z obowiązkiem podatkowym w podatku dochodowym od osób fizycznych. Umowa użyczenia lokalu mieszkalnego będzie w tym przypadku świadczeniu nieodpłatnym, a stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Biorący w użyczenie powinien zatem ustalić przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnego świadczenia. Jest nim równowartość czynszu, który przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 3 ustawy., który stanowi, że jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku, wartość pieniężną tego nieodpłatnego świadczenia ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.

To stanowisko potwierdza np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 2 lutego 2012 r. (sygn. IBPBII/2/415-1210/11/HS): „Właściciel mieszkania, który oddaje je do bezpłatnego używania innej osobie fizycznej, nie jest zobowiązany do zapłaty innych podatków w związku z zawarciem umowy użyczenia, w tym w szczególności do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera umowy użyczenia, jako umowy podlegającej podatkowi)”.

Do umowy użyczenia, jako czynności nieodpłatnej, ma zastosowanie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem użyczenie lokalu będzie podlegało opodatkowaniu VAT tylko wówczas, gdy świadczenie to jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub części.

Użyczenie nieruchomości


Opublikowano

Majątek wspólny małżonków a prawa autorskie

prawa autorskie, majątek, małżeństwo, wspólność majątkowa, rozdzielność majątkowa, prawnik, adwokat, radca prawny, pomoc prawna, kancelaria prawna, adwokat online, prawnik online, radca prawny online, pomoc prawna online

4.02.2020 r. Majątek wspólny małżonków a prawa autorskie

Dotyczy: majątku wspólnego a praw autorskich

Stan faktyczny: Posiadam z małżonką wspólność majątkową. Jestem zatrudniony na umowę o pracę, gdzie ¨80% wynagrodzenia stanowi honorarium autorskie z tytułu stworzenia utworu oraz przeniesienia majątkowych praw autorskich do tego utworu na pracodawcę¨.

Czy w takim razie, 80% mojego wynagrodzenia stanowi mój majątek osobisty, czy dopisuje się do majątku wspólnego (wspólność małżeńska)? Czy zakup sfinansowany z tej części (np. samochód) będzie należał do części wspólnej czy osobistej?

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2018.0.1191 t.j. – dalej „prawo autorskie”)
  2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy  (Dz. U. 1964 r. Nr 9 poz. 59 z późn. zm. – dalej “krio”)

Majątek wspólny małżonków a prawa autorskie

Z chwilą wejścia w związek małżeński między małżonkami powstaje wspólność ustawowa, chyba że zawarli oni małżeńską umowę majątkową. W małżeństwie, w którym panuje ustawowa wspólność majątkowa, istnieją trzy masy majątkowe: majątek wspólny oraz dwa majątki osobiste (żony i męża). O przynależności danego przedmiotu decydują tu względy obiektywne, a nie wola małżonków.

Do majątku wspólnego – zgodnie z wolą ustawodawcy – należą przedmioty majątkowe nabyte przez obojga małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności ustawowej, chyba że dany przedmiot z mocy ustawy należy do majątku osobistego małżonka (art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

 

Przez pojęcie „przedmioty majątkowe” należy rozumieć własność i inne prawa rzeczowe (a więc przykładowo użytkowanie wieczyste, służebność gruntowa, służebność drogi koniecznej, posiadanie, spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu), a także wierzytelności czy ekspektatywę (tj. oczekiwanie prawne) nabycia określonego przedmiotu majątkowego w przyszłości (na skutek zajścia określonego zdarzenia prawnego).

 

Ustawodawca w § 2 art. 31 K.r.io. wskazał trzy przykładowe składniki, które należą do majątku wspólnego małżonków, a mianowicie:

1.pobrane wynagrodzenie za pracę lub z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, choćby przedsiębiorstwo wchodziło w skład majątku osobistego jednego z małżonków;

2.dochody z majątku wspólnego i majątku osobistego;

3.środki zgromadzone na otwartym lub pracowniczym funduszu emerytalnym każdego z małżonków.

 

Powyższy katalog nie jest katalogiem zamkniętym, na co wskazuje użyty przez ustawodawcę w przepisie zwrot „w szczególności”. Do majątku wspólnego należą ponadto:

•przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do wspólnego użytku obojga małżonków (np. lodówka, pralka, ekspres do kawy, odkurzacz, telewizor, CD, DVD, komplet wypoczynkowy, itp.) chyba że przedmioty te zostały nabyte w drodze zapisu, dziedziczenia lub darowizny, a darczyńca lub spadkodawca wyraźnie zastrzegł, że nie wejdą one do majątku wspólnego;

•wygrane z loterii lub innych gier losowych;

•najem lokalu mieszkalnego, jeśli umowa najmu została zawarta w czasie trwania małżeństwa w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych;

•spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, jeśli przydział lokalu nastąpił przez 1 stycznia 2000 r.

Do majątku osobistego każdego z małżonków – stosownie do art. 33 K.r.io. – należą:

1przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,

2przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,

3prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,

4przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,

5prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,

6przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,

7wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,

8przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,

9prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

10przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

 

Pożytki i inne korzyści majątkowe uzyskane z praw wymienionych w art. 33 pkt 9, jak np. wynagrodzenie i inne dochody twórcy, są dochodami z majątku osobistego i jako takie należą do majątku wspólnego małżonków (art. 31 § 2 pkt 2). Przyjęcie odmiennego zapatrywania stanowi wykładnię prawa nieznajdującą oparcia w obowiązującym systemie prawnym. Należy także zwrócić uwagę, że ustawodawca mówi o dochodzie z majątku osobistego. Skoro zgodnie z art. 32 § 2 pkt 2 K.r.o. dochody z majątku odrębnego stanowią majątek małżonków, to norma ta ma na myśli czysty dochód, tj. przychód po odjęciu wszelkich koniecznych wydatków na osiągnięcie tego przychodu, a między innymi obciążeń publicznoprawnych. 

Powracając do sytuacji małżonków, tym razem w przypadku majątkowych praw autorskich – małżonek będący autorem może samodzielnie (bez zgody drugiego małżonka) zarządzać tymi prawami tj. decydować o ich przeniesieniu, udzieleniu licencji itd. Samodzielny zarząd i możliwość rozporządzania tymi prawami zostały przyznane na mocy ustawy o prawie autorskim i w tym zakresie są to przepisy szczególne względem Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Małżonek autora nie ma więc możliwości wyrażenia sprzeciwu jak w przypadku innych czynności wynikających z K.r.i.o.

Niemniej jednak, jeśli małżonek-autor pobierze jakaś korzyść majątkową z tytułu wykonania utworu czy przeniesienia praw autorskich, to wówczas tę korzyść traktuje się jako dochód małżonka wchodzący w skład majątku wspólnego małżonków. 

Tak więc, wyjątek dotyczący przynależności praw autorskich do majątku osobistego autora dotyczy osobistych praw autorskich (prawa do bycia uważanym za twórcę), a nie majątkowych praw autorskich, które mimo samodzielnego zarządu małżonka-autora należy traktować raczej jako wynagrodzenie za pracę czy dochód z innej działalności – wchodzący w skład majątku wspólnego małżonków.

Wyłączenie osobistych praw autorskich ze wspólności wynika natomiast z samej istoty majątku wspólnego, który swoim zakresem obejmuje wyłącznie prawa majątkowe. Prawa niemajątkowe, w tym osobiste prawa autorskie, nie wchodzą zatem do majątku wspólnego (zob. wyrok NSA z dnia 9 listopada 2011 r., II GSK 1131/10). Wyłączenie osobistych praw autorskich wynika też z art. 33 pkt 5 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wyłącza z majątku wspólnego prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (a takimi prawami są osobiste prawa autorskie). Wszelkie prawa o charakterze osobistym mogą przysługiwać tylko konkretnej osobie. Przykładowo, prawo do ochrony czci i dobrego imienia przysługuje każdej osobie indywidualnie i nie zmienia tego zawarcie związku małżeńskiego. Podobnie osobiste prawa autorskie – a więc np. prawo do oznaczania utworu swoim imieniem, nazwiskiem lub pseudonimem – przysługują wyłącznie temu małżonkowi, który jest twórcą chronionego utworu. Praw tych nie może realizować (np. dochodzić ich ochrony) małżonek twórcy.

 

Wskazując na powyższe, niestety dochody z praw autorskich wchodzą do majątku wspólnego, samochód nabyty z tych środków będzie także do tego majątku wchodzić. 

 

Majątek wspólny małżonków a prawa autorskie

Opublikowano

Filmy stworzone za pomocą drona a ich sprzedaż i udostępnianie

dron filmy z dronów licencja

Filmy z dronów

Stan faktyczny: Jestem użytkownikiem drona DJI Phantom 3 Advanced. Robię zdjęcia i filmiki amatorsko, nie posiadam licencji. 

Chciałem się dowiedzieć, czy mogę przekazywać bezpłatnie zdjęcia i filmiki osobom oraz firmom, które będą wykorzystywały moje materiały na swoich stronach internetowych – niekomercyjnie jak i komercyjnie.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne: 

1. Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny („kodeks cywilny”)

2. Ustawa z dnia 04.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) (dalej „prawo autorskie”)

3. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000)

Nie ma problemu z wykorzystywaniem zdjęć, filmów własnych czy to na podstawie przekazania praw autorskich czy też udzielonej licencji odpłatnej czy bezpłatnej.

Tworzy Pan dzieło (utwór). Jest Pan jego jedynym autorem. W związku z tym przysługują Panu prawa autorskie do tego utworu. Dzieło ma charakter mieszany (utwór audio-wizualny z elementami oprogramowania komputerowego niezbędne do korzystania z materiałów w określonej formie).

Filmy z dronów

Licencja

Udziela Pan licencji niewyłącznej – co oznacza, że licencjobiorca ma prawo do udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji, na jakim on ma prawo eksploatować utwór.

Filmy z dronów

Zasada generalna jest, iż licencja upoważnia jedynie do korzystania, i nie przenosi całości Pana majątkowych praw autorskich na licencjobiorcę. Stosownie do prawa autorskiego (art. 67 ust. 1) „twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania”.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie definiuje pól eksploatacji, a jedynie je wymienia.

Określenie pól eksploatacji, w ramach których licencjobiorca uprawniony jest do korzystania z utworu, powinno być istotnym elementem umowy licencyjnej.

Tak samo ważne jest określenie miejsca i czasu korzystania z utworu.

Pola eksploatacji

Zgodnie z art. 66 (który ma zastosowanie również do programów komputerowych):

„Art. 66. 1. Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej.

2. Po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa”.

Przepis art. 66 nie jest przepisem obowiązującym bezwzględnie – strony mają możliwość innego ukształtowania tego zagadnienia w umowie licencyjnej – tak co do miejsca wykonywania prawa licencyjnych jak i czasu.

Gdy w umowie brak jest wskazania tych zagadnień lub powstaną na tle umowy wątpliwości co do zakresu ich oznaczenia, w rachubę wchodzą zasady z art. 66.

Udzielenie licencji niewyłącznej nie stwarza automatycznego ograniczenia twórcy dzieła w upoważnieniu innych osób do korzystania z utworu na tych samych polach eksploatacji, w tym samym zakresie, czasie oraz miejscu. Sam autor dzieła (licencjodawca) może udzielać innych licencji uprawniających do korzystania, sam może również z niego korzystać.

Umowa zawiera licencję niewyłączną na jednorazowe opublikowanie w następującej formie:

•zwielokrotnienia na nośniku DVD,

•wprowadzenia do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej egzemplarzy Dzieła opisanego w § 1,

•rozpowszechnianie fragmentów dzieła poprzez opublikowanie ich w Internecie.

Publikacja

W innym miejscu mówi o tym, że przez jednorazowe opublikowanie Dzieła, w rozumieniu niniejszej umowy, rozumie się publikację dzieła w liczbie co najmniej 2000 egzemplarzy. Wydawca może publikować kolejne wznowienia Dzieła po zawiadomieniu o tym Autora.

W tym zakresie umowa nie jest odpowiednia dla planowanego działania.

Oznacza to, że licencja nie jest na jednorazowa publikację, ale na klika publikacji dzieła w sposób wskazany w umowie, przez bliżej nieokreślony czas.

Umowa nie ustala czasu trwania licencji. Stosownie do art. 66 jest ona więc udzielona na 5 lat, a po tym okresie wygaśnie. Konieczne będzie zawarcie nowej umowy. Ewentualnie można w umowie wskazać inny czas trwania licencji.

Czas trwania licencji jest zagadnieniem niezależnym od wynagrodzenia.

Wynagrodzenie należne jest licencjodawcy na zasadach wskazanych w umowie.

Jednak wobec tego, że licencja (przy braku odmiennych postanowień umowy licencyjnej) trwa maksymalnie 5 lat, to także należne Panu wynagrodzenie będzie wypłacane przez 5 lat.

W związku z tym przy wskazanym brzmieniu umowy licencyjnej umowa ta wygaśnie po 5 latach. Dla licencjobiorcy oznacza to utratę licencji i brak możliwości wykorzystywania Pana utworu w sposób wskazany w licencji na określonych polach eksploatacji po upływie owych 5 lat.

W praktyce spotykane są rożne systemy ustalania wynagrodzenia z tytułu licencji na wykorzystanie utworu.

 

Wynagrodzenie

Spotykane jest ustalenie licencji jako zmiennego wynagrodzenia dla licencjodawcy, która stanowi jakiś procent przychodów (lub dochodów) osiąganych przez licencjobiorcę.

 

Możliwe jest także ustalenie wynagrodzenia w formie dwóch składników: pierwszy to jedna opłata za cały okres (przy ustalonym czasie trwania licencji ), drugi to zmienne wynagrodzenie za określony czas (miesiąc, kwartał) jako procent przychodów licencjobiorcy.

 

Przy umowach z ustalonym czasem trwania licencji występuje także opłata stała za każdy rok trwania licencji oraz wynagrodzenie zmienne za określony czas (miesiąc, kwartał) jako procent przychodów licencjobiorcy.

 

Element stały opłaty licencyjnej może być płatny z góry za cały okres trwania licencji w całości lub za każdy rok jej trwania.

 

Element zmienny wynagrodzenia powinien być płatny w ustalonych umownie terminach – okresach rozliczeniowych po ich zakończeniu.

Wskaże, że element większej opłaty stałej w pierwszym roku licencji występuje przeważnie przy opłacie licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną.

Nasze prawo nie wskazuje sztywnych reguł ustalania wynagrodzenia z tytułu licencji.

Prawo autorskie

Według prawa autorskiego:

 

„Art. 43. 1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

2. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. (…)

 

Art. 45. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji. (…)

 

Art. 47. Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu, twórca ma prawo do otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia wysokości tego wynagrodzenia.

 

Art. 48. 1. Jeżeli wynagrodzenie twórcy jest określone procentowo od ceny sprzedaży egzemplarzy utworu, a cena ta ulega podwyższeniu, twórcy należy się umówiony procent od egzemplarzy sprzedanych po podwyższonej cenie.

 

2. Jednostronne obniżenie ceny sprzedaży egzemplarzy przed upływem roku od przystąpienia do rozpowszechniania utworu nie wpływa na wysokość wynagrodzenia. Strony mogą przedłużyć ten termin”.

Filmy z dronów

Autorstwo

Nie ma ograniczeń w zakresie ustalania systemu wynagradzania Pana jako autora z tytułu udzielonej licencji niewyłącznej.

Jeżeli licencja jest udzielona na 5 lat (lub więcej stosownie do umowy), to ma Pan prawo do wynagrodzenia przez cały czas trwania umowy. Tym bardziej że w projekcie umowy w zakresie wynagrodzenia ustalone jest, iż ma ono dwa składniki: opłata jednorazowa oraz opłaty zmienne uzależnione od przychody licencjobiorcy.

W takiej sytuacji można zawrzeć umowę licencyjna na czas nieokreślony i wtedy będzie Pan otrzymywał wynagrodzenie z tego tytułu tak długo, jak umowa będzie wiązała.

Jest to rozwiązanie jak najbardziej dopuszczalne.

W czasie zawierania umowy licencyjnej nie wiadomo, jak długo dany utwór będzie się sprzedawał. Trudno jest więc ustalić wynagrodzenie w konkretnej kwocie. Z tego względu dopuszczalne jest ustalenie go jako udział procentowy w przychodach licencjobiorcy z eksploatacji utworu. Ustalenie takie wiąże tak długo jak długo zawarta jest umowa licencyjna.

Filmy z dronów

Wizerunek

Należy jednak pamiętać o kilku sprawach, jeżeli na materiałach został utrwalony czyjś wizerunek. 

Kodeks cywilny:

Art.23.Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Filmy z dronów

Prawo autorskie:

2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

. 1)  wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy
komputerowe); 

. 2)  plastyczne; 

. 3)  fotograficzne; 

. 4)  lutnicze; 

. 5)  wzornictwa przemysłowego; 

. 6)  architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 

. 7)  muzyczne i słowno-muzyczne; 

. 8)  sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 

9) audiowizualne (w tym filmowe).
2
1.Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

4.Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Filmy z dronów

Wizerunek utrwalony

Wizerunek to wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób), jest możliwa identyfikacja osoby na nim przedstawionej. Przykładami są np. portrety malarskie, fotografie, karykatury, maska artystyczna. Należy odróżnić wizerunek w myśl prawa autorskiego (wizerunek plastyczny) od wizerunku piśmienniczego (np. ktoś opisuje daną osobę w powieści) oraz bezpośredniej sfery wyobrażeń o człowieku i jego wyglądzie. Ochrona wizerunku w myśl prawa autorskiego dotyczy tylko i wyłącznie rozpowszechniania wizerunku. Nie jest konieczne jego zwielokrotnianie, wystarczy, że wizerunek został udostępniony publicznie w jakikolwiek sposób (w prasie, radiu, telewizji, muzeum, galerii i oczywiście także w Internecie). Nie jest rozpowszechnieniem wizerunku sprzedaż fotografii osobie trzeciej, natomiast jest już opublikowanie w Internecie takiej fotografii przez tę osobę trzecią.

Zasadą jest, że rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Jednakże w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie (art. 81 ust. 1). Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku (art. 81 ust. 2):

•osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,

•osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Filmy z dronów
Opublikowano

Dyskryminacja w pracy

dyskryminacja w pracy

Dyskryminacja w pracy

3.02.2019 r.

Stan faktyczny: pracodawca powiedział mi że chce mi dac podwyżkę żebym zarabiał tyle samo ile pozostali pracownicy. Pracownicy Ci mają te samo wykształcenie, staż pracy i obowiązki. Poczułem się dyskryminowany i powiedziałem że czuje się oszukany. Po jakimś czasie zostałem zwolniony. Poszedłem do prawnika a ten powiedział że jak najbardziej moje pretensje są uzasadnione i powinienem wnieść sprawę do sądu a nawet jeśli przegramy to sąd zazwyczaj w takich sprawach zwalnia powoda z opłat sądowych. Przede mną pierwsza rozprawa. Chciałem pójść na ustępstwo i zmniejszyłam kwotę odszkodowania na co prawnik pracodawcy nie przystał. Sąd sprawę skierował do mediacji. Po rozprawie prawnik pracodawcy podszedł do mnie i powiedział żebym lepiej się skontaktował z jakimś prawnikiem bo moje oskarżenia są bezpodstawne. chciałbym się dowiedzieć czy zostałem źle poinformowany u prawnika u którego zasiegalem odpłatnej porady czy mogę jednak walczyć o swoje a jeśli tak to w jaki sposób.

Przedłożone dokumenty: wyciąg z pozwu

Akty prawne:

1. Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141, Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy („k.p.”)

 

Roszczenia

Pana roszczenia są zasadne. Zagadnienie zostało omówione poniżej.
Jedną z podstawowych zasad w obowiązującym Kodeksie pracy jest równe traktowanie pracowników w zakresie nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych Nie mogą być w tym zakresie dyskryminowani, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pocho- dzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na to, czy są zatrudnieni na czas określony czy nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy

Użyty przez ustawodawcę zwrot „w szczególności” oznacza, że nie jest to katalog zamknięty i każde inne kryterium powodujące różnicowanie sytuacji pracowników może zostać uznane za nieuzasadnione, powodujące narusze- nie zasady równego traktowania w zatrudnieniu Takim kryterium może być posiadanie lub nieposiadanie dzieci, stan majątkowy, poglądy polityczne czy religijne itp

 

Jednakowa praca, jednakowa płaca

Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości (art. 18 zn. 3 c § 1 k.p.). Tym samym, dyskryminacja w zatrudnieniu może wyrażać się niekorzystnym ukształtowaniem wynagrodzenia za pracę z uwagi na naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „jednakowej pracy”, a przyjęcie rodzaju stanowiska jako kryterium porównawczego może okazać się niewystarczające. Należy bowiem pamiętać, że prace na tych samych stanowiskach mogą się różnić co do ilości i jakości, czyli sposobem wywiązywania się z powierzonych obowiązków. Tym samym, ich wartość będzie różna, jeżeli weźmiemy pod uwagę dodatkowe kryteria. Aby można było uznać, że pracownicy wykonują prace o jednakowej wartości, należy wziąć pod uwagę kwalifikacje zawodowe, potwierdzone dokumentami lub praktyką i doświadczeniem zawodowym a także odpowiedzialność i wysiłek.

Dopiero, gdy powyższe kryteria są jednakowe – a w tym przypadku, jak wskazano w pozwie – są jednakowe, można stwierdzić, że pracownicy wykonują podobne prace, nawet jeżeli ich stanowiska są różne. W przeciwnym wypadku, pomimo identycznego stanowiska pracy, nie zostaną spełnione kryteria „jednakowej pracy” w rozumieniu art. 18 zn. 3 c § 1 k.p.

Art. 78 k.p. [Kryteria ustalania wysokości]

§ 1. Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

§ 2. W celu określenia wynagrodzenia za pracę ustala się, w trybie przewidzianym w art. 771-773, wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy.

Dyskryminacja w pracy

Zgodnie z art. 78 1 k.p. i przepisami dotyczącymi równego traktowania pracowników zawartymi w art. 112 k.p., pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Ilość i jakość świadczonej pracy to dopuszczalne przesłanki różnicowania wynagrodzenia. Tym samym, pracodawca ustalający płace może zdecydować o różnicowaniu pensji ze względu na powyższe kryteria. Dlatego też przy ocenie, czy pracodawca narusza przepisy dotyczące zakazu dyskryminacji ważne jest wieloaspektowe przeanalizowanie sprawy. Dopiero porównanie sytuacji pracownika z innymi osobami zatrudnionymi w tym samym przedsiębiorstwie może umożliwić przeniesienie na pracodawcę ciężaru wykazania, że przy ustalaniu wynagrodzeń kierował się obiektywnymi powodami.

 

Zróżnicowanie pracowników
Różnicowanie pracowników w zatrudnieniu musi być uzasadnione zgodnym z prawem celem, który ma być przez to osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu muszą być właściwe i konieczne Zastosowanie przez ustawodawcę tak ogólnych pojęć będzie niewątpliwie powodowało rozbieżności interpretacyjne, które w konkretnym przypadku będzie musiał rozstrzygnąć sąd pracy.

Wiele kontrowersji w praktyce budzi problem różnicowania wynagrodzeń. W przypadku różnicowania przez pracodawcę wynagrodzenia pracowników, którzy wykonują jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości, pracodawca powinien móc udowodnić, że kierował się obiektywnymi powodami (wyrok SN z 22 lutego 2007 r , I PK 242/06, OSNP 2008/7–8/98). Jeśli pracodawca będzie wskazywał na różnice w wynagradzaniu ze względu na różne kwalifikacje zawodowe i staż pracy, powinien umieć wykazać, że kierował się tymi kryteriami i miały one znaczenie w ocenie zadań wykonywanych przez pracowników Jeśli jednak to pracownik będzie dochodził odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zakresie wynagrodzenia, powinien wykazać, że wykonywał pracę jednakową lub o jednakowej wartości w porównaniu z pracą wykony- waną przez pracownika wynagradzanego korzystniej (wyrok SN z 15 września 2006 r , I PK 97/06, OSNP 2007/17–18/251) .

dyskryminacja w pracy

Wyrok

W wyroku z 3 czerwca 2014 r (III PK 126/13, M P Pr 2014/10/506) Sąd Najwyższy przyjął, że będąca podstawą pozwu różnica wynagrodzeń między pracownikami (np. w wysokości 200 zł)wykonującymi podobne prace to za mało, aby przyznać pracownikowi odszkodowanie. Pracodawca zapłaci pracownikowi odszkodowanie wtedy, gdy powodem różnicy w wysokości pensji będzie zakazana przez prawo przyczyna dyskryminacji SN uznał, że możliwe jest odmienne potraktowanie pracowników w zakresie zatrudnienia, w tym wynagradzania Jednak musi to wynikać z uzasadnionej potrzeby, dla której dopuszcza się takie zróżnicowanie.

 

Postępowanie sądowe

W procesie o dyskryminację płacową sąd odróżni więc legalną rozbieżność zarobków pracowników od naruszenia przepisów. Przykładowo dopuszczalne jest stosowanie kryterium stażu pracy przy ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania pracowników, zasad wynagradzania i awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, co uzasadnia odmienne traktowanie pracowników ze względu na wiek. Dzięki tej regule pracownik z większym doświadczeniem może zarabiać więcej od osoby o mniejszym doświadczeniu bez ryzyka sporu sądowego dla pracodawcy

Nie zawsze staranne prowadzenie przez pracodawcę polityki antydyskryminacyjnej pozwoli określić wszystkie potencjalne sytuacje, w których może dojść do nierównego traktowania. Często osoby z dłuższym stażem otrzymują wyższe wynagrodzenie niż osoby z krótszą praktyką u pracodawcy. Zróżnicowanie zarobków z uwagi na staż pracy jest dopuszczalne, gdy różnice w wynagradzaniu są proporcjonalne do długości stażu. Inaczej wygląda sytuacja, gdy wyższe wynagrodzenie otrzymują osoby z krótszym stażem.

dyskryminacja w pracy
Opublikowano

Gdy dostawca nalicza nieprawidłowo opłaty za media

opłaty za media

Opłaty za media

Stan faktyczny: X przez ostatnie 4 lata naliczał za wysokie opłaty za pobór prądu. W maju tego roku przesłał faktury korygujące i przelał na moje konto nadpłatę w wysokości 7000 zł. czy za okres w którym obracał moją gotówką należą mi sie odsetki , odszkodowanie lub inna forma zadośćuczynienia.?

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne: 

1. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną

3. Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

opłaty za media

Szanowny Panie, 

Prawo energetyczne:

Art. 5a. 1. Sprzedawca z urzędu jest obowiązany do zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej i do zawarcia umowy kompleksowej, na zasadach równoprawnego traktowania, z odbiorcą paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy i przyłączonym do sieci przedsiębiorstwa energetycznego wskazanego w koncesji sprzedawcy z urzędu.

Rozporządzenie:

§ 35. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się świadczeniem usług dystrybucji albo usługi kompleksowej wystawiające odbiorcy fakturę, w rozliczeniu dołączonym do faktury, przedstawia między innymi informacje o:

1) wielkości zużycia energii elektrycznej w okresie rozliczeniowym, na podstawie której została wyliczona kwota należności;

2)  sposobie dokonania odczytu układu pomiarowo-rozliczeniowego, czy był to odczyt fizyczny lub zdalny dokonany przez upoważnionego przedstawiciela przedsiębiorstwa energetycznego albo odczyt dokonany i zgłoszony przez od- biorcę; 

3) sposobie wyznaczenia wielkości zużycia energii elektrycznej w sytuacji, gdy okres rozliczeniowy jest dłuższy niż miesiąc i gdy pierwszy lub ostatni dzień okresu rozliczeniowego nie pokrywa się z datami odczytów układu pomiarowo-rozliczeniowego lub gdy w trakcie trwania okresu rozliczeniowego nastąpiła zmiana cen lub stawek opłat, albo o miejscu, w którym są dostępne te informacje. 

opłaty za media

Ponieważ przedsiębiorstwo otrzymało świadczenia, których nie uzyskałoby w przypadku prawidłowo wystawionych faktur, można zastosować w piśmie do przedsiębiorcy przepisy kodeksu cywilnego. Dochodzone mogą być roszczenia wynikające z tytułu spełnienia świadczenia nienależnego opartego na przepisach kodeksu cywilnego (świadczenie główne, odsetki):

Art. 405. Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Art. 410. § 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W przypadku nienależnego świadczenia zobowiązanie powstaje, gdy dany transfer majątkowy jest następstwem spełnienia świadczenia przez zubożałego na rzecz wzbogaconego bez należytego uzasadnienia prawnego. Zgodnie ponadto z art. 118 kodeksu cywilnego terminy przedawnienia świadczeń okresowych wynoszą 3 lata, a więc może Pan dochodzić zwrotu świadczeń za ostatnie 3 lata.

opłaty za media

kodeks cywilny:

Art. 405. Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Art. 406. Obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody.

Art. 407. Jeżeli ten, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, rozporządził korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie, obowiązek wydania korzyści przechodzi na tę osobę trzecią.

Art. 408. § 1. Zobowiązany do wydania korzyści może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania; może jednak zabrać te nakłady, przywracając stan poprzedni.

§ 2. Kto czyniąc nakłady wiedział, że korzyść mu się nie należy, ten może żądać zwrotu nakładów tylko o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania.

§ 3. Jeżeli żądający wydania korzyści jest zobowiązany do zwrotu nakładów, sąd może zamiast wydania korzyści w naturze nakazać zwrot jej wartości w pieniądzu z odliczeniem wartości nakładów, które żądający byłby obowiązany zwrócić.

Art. 409. Obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Art. 410. § 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Art. 118. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Dodatkowo można podnieść zarzut naruszenia art. 5 w zw. z art. 415 kodeksu cywilnego – przedsiębiorca jest zobowiązany do kontrolowania i prawidłowego nalicznia kwot na fakturach. 

Art. 5. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Art. 415. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

opłaty za media


Opublikowano

Koncentracja przedsiębiorstw a działania antykonkurencyjne

koncentracja przedsiębiorstw, działania antykonkurencyjne

Koncentracja przedsiębiorstw

Stan faktyczny: X i Y – spółki z o.o. funkcjonują na polskim rynku Z od wielu lat. Każda z tym spółek posiada większościowy udział w tymże rynku. Z każdym rokiem istnienia Spółek, spółki te coraz mocniej współpracują ze sobą. Od 2015 r. Spółki postanowiły, iż X  będzie funkcjonować w województwie ABCD, zaś Y w pozostałym województwach Polskich. Ponadto tylko X będzie sprzedawać częśc zasobów. Od 2017 r. na rynek  wkroczyła spółka A. W odpowiedzi na co obie Spółki znacznie obniżyły ceny sprzedaży swoich produktów i ujednoliciły je. Prezes UOKiK wszczął wobec X i Y postępowanie w przedmiocie ustalenia czy spółki te dopuściły się naruszenia zasad konkurencji.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne: 

Dz.U. 2007 nr 50 poz. 331 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów („Ustawa”)

Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji („Ustawa 2”)

Zadanie pytania:

Jakie mogło być rozstrzygnięcie Prezesa UOKiK? Jakie czynności mogłyby podjąć Spółki celem ewentualnego uwolnienia się od zarzutów, jakie Prezes UOKiK mógłby im postawić?

Koncentracja przedsiębiorstw

Zgodnie z Ustawą:

Art. 6. 1. Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:

. 1)  ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub
sprzedaży towarów; 

. 2)  ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego
lub inwestycji; 

. 3)  podziale rynków zbytu lub zakupu; 

Art. 9. 1. Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.

2. Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:

. 1)  bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności
lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów; 

. 2)  ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla
kontrahentów lub konsumentów; 

. 3)  stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji; 

. 4)  uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; 

. 5)  przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji; 

. 6)  narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści; 

. 7)  podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.
3. Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w 

całości lub w odpowiedniej części nieważne.

Art. 10. 1. Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazów określonych w art. 6 lub w art. 9 ustawy lub w art. 101 lub w art. 102 TFUE.

Koncentracja przedsiębiorstw

Zgodnie z Ustawą 2:

Art.15.1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym 

przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez:

1) sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia  albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców; 

2)  nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców; 

3)  rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów; 

4)  pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży; 

5)  działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta
określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.

2. Czyn, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, może polegać w szczególności na: 

1)  ograniczeniu w istotny sposób lub wyłączeniu możliwości dokonywania przez klienta zakupu u innego przedsiębiorcy; 

2) stworzeniu sytuacji powodujących pośrednio lub bezpośrednio narzucenie klientom przez podmioty trzecie konieczności dokonania zakupu u danego przedsiębiorcy lub u przedsiębiorcy, z którym dany przedsiębiorca pozostaje w związku gospodarczym; 

3)  emisji, oferowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi oferowane przez jednego przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców pozostających w związku gospodarczym, w okolicznościach wskazanych w pkt 1 lub 2.

Koncentracja przedsiębiorstw

Na wstępie wskazuję, iż Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 stycznia 2008 r. (sygn. akt I ACa 231/2007), uznał, że sprzedaż poniżej kosztów własnych nie wystarcza do zakwalifikowania jako czynu nieuczciwej konkurencji, gdyż konieczne jest wykazanie, że doszło do niej w celu eliminacji innych przedsiębiorców a nie w innym.

Ocena tych porozumień na gruncie prawa konkurencji musi odnosić się przede wszystkim do charakteru ustalonych w ten sposób cen. Nie wszystkie bowiem ustalenia dotyczące cen odsprzedaży są zakazane.

W relacjach wertykalnych, co do zasady, dozwolone jest ustalanie sugerowanych oraz maksymalnych cen odsprzedaży. W przypadku tych pierwszych dostawca rekomenduje odbiorcom towarów ustalane bez ich udziału ceny dalszej odsprzedaży. Aby można było mówić o sugerowanym charakterze cen, stosowanie się do zaleceń dostawcy powinno zależeć wyłącznie od woli nabywcy.

Minimalne lub sztywne ceny odsprzedaży prowadzą w długim okresie do podwyższania ich poziomu, ułatwiając utrzymywanie się na rynku przedsiębiorców nieefektywnych.

Wertykalne porozumienia cenowe, ustalające minimalne lub sztywne ceny odsprzedaży, są traktowane jako poważne ograniczenia konkurencji i nie korzystają ze zwolnienia spod zakazu według zasady de minimis (art. 7 Ustawy) ani z wyłączenia grupowego (wydane na podstawie art. 8 ust. 3 Ustawy).

Zgodnie z Decyzją Prezesa UOKiK nr DOK – 13/2011 z dn. 29 grudnia 2011 r.:

naruszenie interesu publicznoprawnego ma miejsce wtedy, gdy działania przedsiębiorcy zagrażają interesowi ogólnospołecznemu, tzn. dotyczą one szerszego kręgu uczestników rynku. Powyższa regulacja znajduje więc zastosowanie tylko wówczas, gdy zagrożony lub naruszony zostaje interes publiczny polegający na zapewnieniu właściwych warunków funkcjonowania rynku.

Koncentracja przedsiębiorstw

Działaniami antykonkurencyjnymi są jedynie takie działania, które dotykają sfery interesów szerszego kręgu uczestników rynku gospodarczego, a więc gdy dotyczą konkurencji rozumianej jako zjawisko charakteryzujące funkcjonowanie gospodarki (rynku). Celem Ustawy nie jest więc ochrona prywatnoprawnego interesu przedsiębiorcy. Ponadto, należy podkreślić, że zdaniem Sądu Najwyższego naruszenie interesu publicznoprawnego ma miejsce nie tylko wówczas, gdy skutkami działań sprzecznych z przepisami dotknięty został ,,szerszy krąg uczestników rynku”, ale także, gdy działania te wywołały na rynku inne niekorzystne zjawiska

Art. 6 ust. 1 Ustawy stanowi, że zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. W art. 6 ust. 1 pkt 1 Ustawa wskazuje, że porozumienia mogą przybrać w szczególności postać ustalania, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.

W celu ustalenia, czy przedsiębiorca dopuścił się naruszenia zakazu zawierania antykonkurencyjnych porozumień, Prezes Urzędu musi ustalić następujące przesłanki:

  • zawarcie porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami;
    • celem lub skutkiem porozumienia było wyeliminowanie, ograniczenie lub
  • naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym; 
  • porozumienie nie podlega wyłączeniu spod zakazu.

Ustawa przewiduje różne formy, jakie może przybrać zakazane prawem konkurencji porozumienie. Stosownie do art. 4 pkt 5 Ustawy, przez porozumienie rozumie się: umowy zawierane między przedsiębiorcami, między związkami przedsiębiorców oraz między przedsiębiorcami i ich związkami albo niektóre postanowienia tych umów; uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców lub ich związki; uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych.

W wyroku SA sygn. VI Aca 1146/04 utrzymanego w mocy wyrokiem SN III SK 6/06 wskazano:

by stwierdzić istnienie porozumienia nie jest zatem konieczne, by było ono zawarte w formie umowy pisemnej czy w jakikolwiek sposób sformalizowane. Istnieje ono także wówczas, gdy koordynacja zachowań przedsiębiorców następuje nie w drodze nałożenia prawnie wiążącego obowiązku wspólnego działania, lecz przez świadome wskazanie sposobu współdziałania, którego celem lub skutkiem jest ograniczenie konkurencji.

W wyroku SPI w sprawie T-41/96 Bayer AG v Komisja, Zb. Orz. z 2000 r., II-3383, pkt 69; Komunikat Komisji – wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych (Dz.Urz. UE z 2010 nr C 130, s. 1, wskazano:

do stwierdzenia porozumienia „wystarczające jest, że przedsiębiorcy wyrazili swoją wspólną intencję zachowania się na rynku w określony sposób”. Zatem kluczową kwestią jest ustalenie zgodności woli (ang. concurrence of wills), pomiędzy co najmniej dwoma przedsiębiorcami. Forma jaką ta zgodność woli przybierze jest nieistotna, tak długo jak stanowi wyraz intencji stron.

Koncentracja przedsiębiorstw

Przesłanką istnienia porozumienia ograniczającego konkurencję jest wyrażenie zgodnego zamiaru stron uczestnictwa w tym porozumieniu, a więc dokonanie ustaleń.

Ponadto w wyroku z dnia 15 lipca 1998 r. (sygn. akt XVII Ama 32/98), Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że (…) dla uznania konkretnego działania albo zaniechania za przejaw praktyki monopolistycznej nie jest wcale konieczne, aby owo zachowanie wywoływało skutki na rynku. Dla bytu praktyki monopolistycznej wystarczająca jest już bowiem sama możliwość wystąpienia na rynku negatywnych skutków będących przejawem ograniczenia konkurencji.

Koncentracja przedsiębiorstw

Stanowisko to zostało potwierdzone w wyroku tego Sądu z dnia 24 marca 2004 r. w którym, czytamy: stosownie do treści art. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest samo porozumienie, którego celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Nie jest więc koniecznym, aby wystąpił zamierzony skutek w całości lub części.

Cel porozumienia można definiować jako wolę jego uczestników wyrażoną w treści określonego dokumentu, jak również to czego strony porozumienia wyraźnie w umowie nie określiły, ale zamierzają osiągnąć. Do uznania porozumienia za naruszające zakaz określony w art. 6 ust. 1 wystarczy wykazanie, że porozumienie stawia sobie za cel ograniczenie konkurencji na ustalonym rynku właściwym. Cel antykonkurencyjny oznacza przede wszystkim sprzeczność uzgodnień przedsiębiorców z celami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.Antykonkurencyjny cel porozumienia istnieje obiektywnie, niezależnie od subiektywnego przekonania jego uczestników o celu, który przyświecał przystąpieniu do porozumienia (…). Przesłankę antykonkurencyjnego skutku lub celu porozumienia spełnia także takie porozumienie, które w zamierzeniach stron nie było nakierowane na ograniczenie konkurencji, jednak w rzeczywistości taki skutek zaistniał. Nie ma znaczenia brak woli stron osiągnięcia skutku w postaci ograniczenia konkurencji na danym rynku (wyrok SOKIK sygn. akt XVII Ama 9/05). Cel porozumienia wypływa zatem z całokształtu albo przynajmniej z części postanowień umowy, przy czym dla jego oceny należy także uwzględnić okoliczności jego realizacji.

Koncentracja przedsiębiorstw

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004r. III SK 44/04 OSNCP 2005 nr 9 poz.136, Sąd ten wypowiedział się, iż niezależnie od świadomości (lub braku takiej świadomości) po stronie uczestników porozumienia, co do naruszenia zakazów wynikających z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, porozumienie ma na celu ograniczenie konkurencji, nie tylko wtedy, gdy strony porozumienia mają zamiar ingerencji w funkcjonowanie mechanizmu konkurencji, ale gdy z przedmiotu poczynionych przez strony uzgodnień wynika, że nieodzownym skutkiem porozumienia jest ograniczenie konkurencji. Decyduje o tym sprzeczność materii uzgodnień przedsiębiorców z celami ustawy, zaś ocena, czy celem porozumienia jest ograniczenie konkurencji obejmuje analizę treści (przedmiotu) porozumienia oraz kontekstu gospodarczego, w jakim doszło do uzgodnień pomiędzy tymi przedsiębiorcami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2009 r. III SK 26/08 LEX 560601).

Należy przy tym wskazać, że ciężar dowodu w zakresie wykazania, czy porozumienie ogranicza konkurencję, tj. narusza art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów spoczywa na organie antymonopolowym. Z kolei obowiązek wykazania, że nawet jeśli porozumienie narusza art. 6, to jednak korzysta z wyłączenia spod tego zakazu na podstawie art. 8 ust. 1 w/w ustawy – zgodnie z art. 8 ust. 2 – spoczywa na przedsiębiorcy.

 

Opublikowano

Czy umowa ustna jest ważna

umowa ustna, kodeks cywilny

Umowa ustna

Stan faktyczny: pytanie jest następujące, od mojego klienta dostałem zlecenie ustne i mailowe na wykonanie projektu obiektu. Rozpocząłem pracę nad dokumentacją projektową wraz z podwykonawcą. Prace trwały nad projektem 3-4 miesięcy i doszliśmy do punktu otrzymania 90% wykonalności. W między czasie z Klientem ustaliłem wzór umowy, której mi nie podpisał, na maila otrzymywał na bieżąco kolejne etapy uzgadnianej dokumentacji projektowej i potwierdzał jej zgodność z oczekiwaniami. Klient również w drodze korespondencji kwotę wynagrodzenia 80 tys. zł.

Nagle temat umarł i mój podwykonawca który dostał odemnie za wykonane dzieło 30 tys wynagrodzenia, sprzedaż proejkt pomijając mnie do Klienta. Narażając mnie na straty w wysokości mojego wynagrodzenia którego nei otrzymałem oraz straty budowy.

Przedłożone dokumenty: brak

Akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93) („kodeks cywilny”)

2.     Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny („kodeks karny”)

Doszło do zawarcia umowy o dzieło. Zakładam, że do zawarcia umowy doszło między dwoma przedsiębiorcami (profesjonalistami) i żadna ze stron tej umowy nie występuje w roli konsumenta.

W związku z tym w sprawie nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące umów zawieranych na odległość (znajdujące się w ustawie z dnia 02.03.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny). Konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Osoba fizyczna zawierająca umowę na odległość, ale na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej lub zawodowej, nie będzie zatem mogła skorzystać ze szczególnych praw przyznanych konsumentom we wskazanej wyżej ustawie.

Umowa ustna

W przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdą więc przepisy kodeksu cywilnego.

 

Umowa o wykonanie strony internetowej jest umową o dzieło, którą regulują art. 627-646 kodeksu cywilnego:

„627. Przez umowę o dzieło rozumiemy taki stosunek prawny, gdzie przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonej rzeczy, czynności, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia”.

 

Forma umowy może być dowolna, gdyż kodeks cywilny nie zastrzega dla ważności umowy o dzieło żadnej formy szczególnej, więc i ustna umowa jest ważna.

Zgodnie z art. 66 kodeksu cywilnego:

„oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia”.

 

 

Zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.

 

Odpowiedzialność dłużnika ograniczona jest do obowiązku naprawienia wierzycielowi poniesionej przezeń szkody majątkowej, tak w zakresie rzeczywistych strat, jak i utraconych korzyści (art. 361 § 2 kodeksu cywilnego).

 

Jeśli zatem dłużnik zdoła wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności, to będzie to w konsekwencji oznaczało zwolnienie się dłużnika z obowiązku naprawienia szkody. Przepis art. 471 kodeksu cywilnego przewiduje domniemanie, że naruszenie zobowiązania jest następstwem okoliczności, które obciążają dłużnika.

Umowa ustna

Oznacza to, że domniemywa się, iż wykonawca dopuścił się niewykonania umowy z własnej winy – na nim będzie spoczywać obowiązek wykazania, że niewykonanie umowy było od niego niezależne.

 

Dłużnik odpowiada za zawinione naruszenie zobowiązania, a ustawa przewiduje domniemanie winy dłużnika.

W myśl art. 472 kodeksu cywilnego:

 jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności” – innymi słowy dłużnik odpowiada za naganne, choć nieumyślne naruszenie zobowiązania. Przywołany przepis przewiduje odpowiedzialność dłużnika za winę w postaci niedbalstwa. Oczywiście dłużnik ponosi odpowiedzialność także za naruszenie zobowiązania obciążone winą umyślną (zob. też art. 473 § 2 K.c.).

Umowa ustna

Winę dłużnika, jako podstawę jego odpowiedzialności kontraktowej, definiuje się poprzez wskazanie jej elementu obiektywnego i subiektywnego. Pierwszy element (obiektywny) to bezprawność postępowania dłużnika, który narusza treść wiążącego go z wierzycielem zobowiązania. Element drugi (subiektywny) to wadliwość postępowania konkretnego dłużnika, które oceniamy jako niewłaściwe (chodzi np. o „umyślne” naruszenie zobowiązania lub o „niedbalstwo” w postaci niezachowania należytej staranności).

 

Nie będzie Pan miał większych trudności z wykazaniem winy wykonawcy w niewykonaniu umowy. Należy skierować pozew do sądu cywilnego z żądaniem naprawienia wynikłej szkody.

Drugim sposobem jest skierowanie sprawy do prokuratury z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa, co prawdopodobnie zmotywuje wykonawcę przynajmniej do oddania zaliczki.

 

Zgodnie z art. 286 § 1 Kodeksu karnego:

kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.

 

Należy jednak pamiętać, że nie każde niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest przestępstwem oszustwa. Konieczne jest, aby sprawca w chwili zawierania umowy o wykonanie zlecenia miał zamiar doprowadzenia Pani do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem, w tym wypadku kwotą 5,500 złotych.

 

Opis znamion oszustwa określonego w przepisie art. 286 § 1 Kodeksu karnego nie określa sposobów, jakimi ma posłużyć się sprawca, by wprowadzić w błąd. Ustawa nie zawiera też w tym zakresie żadnych ograniczeń, tak więc wprowadzenie w błąd możliwe jest przy wykorzystaniu wszelkich sposobów i metod, które doprowadzą do powstania rozbieżności między świadomością pokrzywdzonego rozporządzającego mieniem a rzeczywistym stanem rzeczy, a tym samym doprowadzą sprawcę do osiągnięcia zamierzonego celu. Wprowadzenie w błąd może zostać osiągnięte przez przemilczenie, zaniechanie poinformowania o faktycznym, prawdziwym stanie rzeczy rzutującym na rzeczywisty zamiar sprawcy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 02.02.2004 r., sygn. akt IV KK 322/2003, Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2004, poz. 233).

 

Umowa ustna